Genealogische website Warsage

burgemeester-van-werschIn Simpelveld is een Van Werschstraat. Dit ter nagedachtenis van de twee burgemeesters met deze naam die Simpelveld heeft gehad. Dat waren Theodoor van Wersch, burgemeester in Simpelveld tussen april 1799 en oktober 1813 en zijn kleinzoon Lodewijk van Wersch, burgemeester in Simpelveld, tussen 1875 en 1905. Allebei maakten zij als bestuurder een eeuwwisseling mee. De gemeente Simpelveld behoorde in die tijd tot het Franse Rijk. Maar het was te klein om zelfstandig bestuur te hebben. Vandaar dat het gehucht (nog geen duizend inwoners) onder gemeenschappelijk bestuur kwam te staan van een voorzitter van het kanton die de municipale administratie leidde. De afgevaardigde van het dorp hierin heette de agent municipal. In april 1799 was dat Theodoor van Wersch. Op 20 mei 1800 kwam er een eind aan de municipale administratie en Jan Theodoor werd de maire (burgemeester) van Simpelveld. Maar hij noemde zich al eerder maire, gezien zijn handtekening op een overlijdensakte uit februari 1800:

handtekening

De eerste akte die hij als Agent Municipal van Simpelveld tekende was 23 april 1799. Hij tekende deze akte met J. Th von Wersch. Hij schreef in deze akte dat de aangifte bij hem thuis werd gedaan aan de Irmstraet 78. In de akte zelf werd hij Theodore van Wers genoemd. Aannemelijk is dan dat een van zijn ambtenaren de akten uitschreef. Bijna zijn hele periode als burgemeester tekende Theodoor de aktes met von Wersch, soms met zijn voorletters of zijn voornamen erbij. In 1808 en 1809 tekende hij met Van Wersch om in 1810 weer von Wersch te gebruiken. Dit deed hij tot het eind van zijn burgemeesterschap in september 1813. Op 1 oktober 1813 werd Joseph Daniels de nieuwe burgemeester.

De maire had het moeilijk. Behalve dat hij natuurlijk Frans moest spreken als spreekbuis van de overheid, moest hij ook “gewoon” optreden tegenover zijn dorpsgenoten. Tevens was hij belast met de registratie van de burgerlijke gegevens. Vandaar dat we zijn naam en handtekening regelmatig tegenkomen in de akten van geboorte, trouw en overlijden.

gevelsteen Irmstraat Gevelsteen in de Irmstraat

In 1797 bouwde zijn broer Pieter in Simpelveld een huis voor Theodoor en zijn gezin met nu de naam A Gen Trepkes. Dat huis staat in de Irmstraat en boven de deur kun je nog de initialen van Theodoor en zijn vrouw zien met het jaartal.

 

In zijn aantekenboekje maakte hij op 20 november 1821 de aantekening betreffende een aflossing van zijn hypotheek: Anno 1821 den 20 november ist durch Theodorus van Wersch en Petrus van Wersch, die Capital in Achen afgelegt worden van 1400 paticon en vervallen inbrefsen (=rente) vor 1200 paticon. Dit bedrag had hij op 13 augustus 1769 van weduwe Pierre Schmitz uit Aken geleend om goederen aan te kopen.

 

Bij zijn overlijden in 1828 was hij 78 jaar en landbouwer. Hij  overleed in zijn huis in de Irmstraat. In de overlijdensakte werd niets gezegd over zijn burgemeesterschap.

De kleinzoon van Theodoor van Wersch, Louis/ Lodewijk van Wersch was wethouder in Simpelveld tussen 1836 en 1846 en daarna burgemeester. Twee kleinzonen van Theodoor (dus zonen van Jan Stefan) kwamen ook in de gemeenteraad. Kleinzoon Johannes Joseph volgde zijn vader in 1838 op als raadslid en was van 1854 tot 1872 wethouder in Simpelveld waarna hij tot 1876 raadslid bleef. Zijn broer Lodewijk was tussen 1875 en 1905 burgemeester van burgemeester9-januari1875Simpelveld dat nu 1289 inwoners telde. Bij Koninklijk Besluit in december 1904 werd hij per 1 januari 1905 eervol ontslagen als burgemeester van Simpelveld. In augustus 1899 was zijn huis door brand vernield.

De zesde zoon van Jan Theodoor, Peter Joseph, kreeg Johan Stefan, die kreeg weer Hubert Joseph. Die trouwde met Anna Wark en zij was van 1923 tot 1927 de eerste vrouw in de gemeenteraad van Simpelveld. In 1923 vonden namelijk in Simpelveld de eerste Algemene Verkiezingen plaats nadat in 1921 het kiesrecht voor vrouwen was toegestaan. Anna van Wersch-Wark werd met voorkeurstemmen gekozen.

nrc-5-maart-1926SIMPELVELD. In de jongste raadsvergadering is o.a. de kwestie van het gemeentehuis in behandeling gekomen. Hoewel in een vorige vergadering reeds scheen besloten te zijn, een nieuw raadhuis te bouwen, voelde de meerderheid van den raad daar thans niet meer voor. De kosten waren in totaal op ƒ 11.000 geraamd en daarvoor scheen men terug te schrikken, en besloten werd, het tegenwoordige gemeentehuis te verbouwen. De wethouders Ploumen en Crutzen, de dames Van Wersch en Mulders en de heeren Scheeren en Vliex stemden daarvoor. Het voorstel van de heer Lerschen en Broers, om een nieuw raadhuis te bouwen, is daardoor vervallen.

bron: NRC 5 maart 1926

Van Wersch Dynastie

In Simpelveld was destijds een ware dynastie van belangrijke gemeentelijke ambtsdragers die of van Wersch heetten of gelieerd met van Wersch waren. Het begon allemaal met de burgemeester van Simpelveld. In 1799, nog in de Franse tijd, werd Jan Theodoor van Wersch tot Agent Municipal benoemd = gemeentelijke vertegenwoordiger. Enkele jaren later werd hij tot burgemeester van Simpelveld benoemd. In 1813 trad hij af. Zijn kleinzoon, Jan Lodewijk werd ook burgemeester van Simpelveld, terwijl zijn andere kleinzoon wethouder was. Twee achterkleinzonen waren ook verbonden aan de gemeente Simpelveld. De dynastie ging door tot in het begin van de 20ste eeuw waarin zelfs vijf familieverwanten verbonden waren aan de gemeente Simpelveld.

 

Om het duidelijk te maken staat hieronder een stamboom die alleen op hen betrekking heeft.

simpelveld gemeenteraad

In de lichtblauwe vakjes staan de ambtsdragers:

  • 1799-1813: Jan Theodoor van Wersch, burgemeester, ambtenaar burgerlijke stand,
  • 1836 1904: Jan Lodewijk van Wersch, raadslid, gemeenteontvanger, gemeentesecretaris, burgemeester, ambtenaar van de burgerlijke stand,
  • 1836-1838: Jan Stefan van Wersch, raadslid,
  • 1838-1876: Jan Joseph van Wersch, ambtenaar van de burgerlijke stand en raadslid 1838-1876 en vervolgens wethouder 1853-1873,
  • 1871-1901: Hubert van Wersch, raadslid, wethouder,
  • 1895-1926: Max van Wersch: gemeenteontvanger, ontvanger van het burgerlijk armbestuur, enkele maanden in 1924 plaatsvervangend gemeentesecretaris omdat zijn zoon Hubert, gemeentesecretaris, ziek was,
  • 1904: Cornelius van Wersch, gemeentesecretaris, ambtenaar burgerlijke stand,
  • 1920-1940: Hubert van Wersch, gemeentesecretaris, ambtenaar burgerlijke stand, gemeente ontvanger (vanaf 1924),
  • 1923-1927: Anna Wark, eerste vrouwelijke raadslid,
  • 1924-1931: Hub Berger, arbeidsbemiddeling, secretaris-penningmeester burgerlijk armbestuur, gemeenteontvanger,
  • 1924-1942: Jacq Havenith, ambtenaar ter secretarie, ambtenaar burgerlijke stand, plaatsvervangend secretaris, correspondent.

Klik hier voor de 1e burgemeester Van Wersch in de Simpelveldse Tak.
Klik hier voor de 2e burgemeester Van Wersch in de Simpelveldse Tak.

error: