In Simpelveld is een Van Werschstraat. Dit ter nagedachtenis van de twee burgemeesters met deze naam die Simpelveld heeft gehad. Dat waren Theodoor van Wersch, burgemeester in Simpelveld tussen april 1799 en oktober 1813 en zijn kleinzoon Lodewijk van Wersch, burgemeester in Simpelveld, tussen 1875 en 1905. Allebei maakten zij als bestuurder een eeuwwisseling mee. De gemeente Simpelveld behoorde in die tijd tot het Franse Rijk. Maar het was te klein om zelfstandig bestuur te hebben. Vandaar dat het gehucht (nog geen duizend inwoners) onder gemeenschappelijk bestuur kwam te staan van een voorzitter van het kanton die de municipale administratie leidde. De afgevaardigde van het dorp hierin heette de agent municipal. In april 1799 was dat Theodoor van Wersch. Op 20 mei 1800 kwam er een eind aan de municipale administratie en Jan Theodoor werd de maire (burgemeester) van Simpelveld. Maar hij noemde zich al eerder maire, gezien zijn handtekening op een overlijdensakte uit februari 1800:
Theodoor van Wersch werd op het adellijk huis Herenanstel in Kerkrade op 30 maart 1750 geboren. Dit huis werd door zijn vader van baron de Trips gepacht. Zodoende was de baron ook bij de doop van Theodor de peetvader. Zijn ouders betaalden de pastoor vijf Akense florijnen voor de doop met Pasen.
Voor drossaard en schepenen van Wittem verklaart Theodor von Wersch op 24 maart 1778, zo voor zich als voor zijn moeder, weduwe van Joannes van Wersch, en overige verwanten , twee te Eijs gelegen halve morgen akkerland welke zijn onlangs gestorven vader Joannes Van Wersch aan Joannes Leonard Priem, gehuwd met Maria Anna van den Berg, voor 18,5 pattacons verkocht had, te hebben overgedragen. Getekend 24 maart 1778.
Genoemde Leonard Priem was een zoon van Leonard en Anna van Wers, een dochter van Peter en Maria Geelen.
1779; Hun huwelijk Theodorus kon schrijven als een van de weinigen; Hij tekende met Johannes Theodorus von Wersch. Ook zij kon schrijven: Elisabeth Leintjens. Pastoor Sougnez schreef hun namen op als Van Wers en Lindgens. Zijn broer Stefan noemde de pastoor: Stephanus Vanwers
1783: Op de parochianenlijst van Simpelveld van 1779 komt hij niet voor. Wel op die van 1783. Dus ergens tussen die jaren zijn zij van Herenanstel Kerkrade naar Simpelveld verhuisd, naar de Irmenstraat, verhuisd. Naast hem woonde zijn broer Petrus die met Bischoffs getrouwd was. Theo woont hier met zijn vrouw Elisabeth Lindgens en zoon Joannes Stephanus. In huis woonde ook knecht Leonardus Joseph Bischoffs en de meid Joanna Maria Boymans.
23 augustus 1794: Deodorus van Wersch en zijn broer Joannes Petrus van Wersch uit de Irmstraat werden voor de notaris door Henricus Rietzerveld aangeklaagd:
Die zei dat hij al sinds 1735 het recht had om water te putten bij zijn buurmannen Deodorus (=Theodorus) en zijn broer Joannes Petrus van Wersch uit de Irmstraat. Als tegenprestatie zou hij helpen met het onderhoud en met eventuele reparaties. Maar opeens weigerden de broers hem dat recht. Daarop weigerde Henricus hen om over zijn land te rijden en biesten te drijven.
Theodorus vroeg of hij kon bewijzen dat hij dat recht had en als hij het niet kon, hij hem het recht ontnam om nog door zijn poort te komen.
Hoe dit afliep is jammer genoeg niet meer te achterhalen.
1796: Woont in Simpelveld en wordt bij de Volkstelling Dirk van Wersch genoemd, 46 jaar en landbouwer. Zijn vrouw Lijsbeth Lingens. Zij is 40 jaar. Zij wonen met hun zoon Steven van Wersch (14 jaar) in de Irmstraat. Hij woont sinds 1756 in Simpelveld . Hij woont naast zijn broer Jean Pierre x Anna Bischop.
In 1798 was hij medeaangever van de geboorte van zijn nicht Catharina, dochter van zijn broer Jan Peter van Wersch. Aangifte was door de vroedvrouw omdat vader wegens de toestand van zijn vrouw niet van huis kon. Hij zei in de akte dat hij distillateur was. De ambtenaar schreef van Wers. en tekende de akte met J. Theodorus von Wersch.
De eerste akte die hij als Agent Municipal van Simpelveld tekende was 23 april 1799. Hij tekende deze akte met J. Th von Wersch. Hij schreef in deze akte dat de aangifte bij hem thuis werd gedaan aan de Irmstraet 78. In de akte zelf werd hij Theodore van Wers genoemd. Aannemelijk is dan dat een van zijn ambtenaren de akten uitschreef. Bijna zijn hele periode als burgemeester tekende Theodoor de aktes met von Wersch, soms met zijn voorletters of zijn voornamen erbij. In 1808 en 1809 tekende hij met Van Wersch om in 1810 weer von Wersch te gebruiken. Dit deed hij tot het eind van zijn burgemeesterschap in september 1813. Op 1 oktober 1813 werd Joseph Daniels de nieuwe burgemeester.
De maire had het moeilijk. Behalve dat hij natuurlijk Frans moest spreken als spreekbuis van de overheid, moest hij ook “gewoon” optreden tegenover zijn dorpsgenoten. Tevens was hij belast met de registratie van de burgerlijke gegevens. Vandaar dat we zijn naam en handtekening regelmatig tegenkomen in de akten van geboorte, trouw en overlijden.
Gevelsteen in de Irmstraat
In 1797 bouwde zijn broer Pieter in Simpelveld een huis voor Theodoor en zijn gezin met nu de naam A Gen Trepkes. Dat huis staat in de Irmstraat en boven de deur kun je nog de initialen van Theodoor en zijn vrouw zien met het jaartal.
In zijn aantekenboekje maakte hij op 20 november 1821 de aantekening betreffende een aflossing van zijn hypotheek: Anno 1821 den 20 november ist durch Theodorus van Wersch en Petrus van Wersch, die Capital in Achen afgelegt worden van 1400 paticon en vervallen inbrefsen (=rente) vor 1200 paticon. Dit bedrag had hij op 13 augustus 1769 van weduwe Pierre Schmitz uit Aken geleend om goederen aan te kopen.
Bij zijn overlijden in 1828 was hij 78 jaar en landbouwer. Hij overleed in zijn huis in de Irmstraat. In de overlijdensakte werd niets gezegd over zijn burgemeesterschap.
Burgemeester Theodoor van Wersch overleed in juli 1828. Een half jaar later werd er voor de belastingen een aangifte gedaan van zijn nalatenschap.
Heerlen 13 december 1828: Johan Stephaan Van Wersch landbouwer, Anna Catharina Van Wersch ten deze geassisteerd en gemagtigd door haren Echtgenoot Andries Horbach wonende te Bocholtz, en Pieter Joseph Van Wersch, landbouwers in Simpelveld.
Hun vader bezat
1: een huis met schuur, stallingen, mesthof moestuin en weide gelegen in de Erimstraat. Aan de ene kant van hem woonde de weduwe Mathijs Horbach en aan de andere kant de weduwe Pieter Van Wersch,
2: akkerland gelegen achter het huis,
3: weide gelegen aan de Tillenhaag, aan een zijde grensde aan de weduwe van Pieter van Wersch,
4: akkerland op den Kraan, nevens weduwe Pieter van Wersch,
5: akkerland Op den Knol,
6: akkerland gelegen In den Winkel,
7: akkerland gelegen Aan Eikenblei, grenzend de weduwe Pieter van Wersch,
8: akkerland gelegen genaamd den Pletterich,
9: akkerland gelegen aan de Gastersteeg,
10 een beemd aan den Oudemolen,
11: een weide gelegen in de Vronkuil,
12: een weide gelegen op den Birek,
13: akkerland gelegen aan den Langenmorgen,
14: akkerland in den Cardinaal, nevens weduwe Pieter van Wersch,
15: akkerland gelegen in het Langveld, nevens weduwe Pieter,
16: akkerland gelegen op Het Veld, nevens weduwe Pieter,
17: akkerland gelegen op den Bochenbunder, gelegen naast weduwe Pieter,
18: weide Op den Molsberg,
19: weide op den Molsberg,
20 akkerland op den Birch,
21: akkerland gelegen aam dem Bulkemvoetpad,
22: akkerland aan de Billenhaag, naast weduwe Pieter,
23: akkerland op den Boschenbunder, naast weduwe Pieter,
24: akkerland gelegen den Platten morgen, aan een zijde weduwe Pieter,
25: akkerland gelegen op de Krottel, aan een zijde weduwe Pieter,
26: akkerland aan de Leemkuil.
In de gemeente Bocholtz
27: akkerland aan den Hatttenweg.
Dit alles met een waarde van ƒ 2.478.
De kleinzoon van Theodoor van Wersch, Louis/ Lodewijk van Wersch was wethouder in Simpelveld tussen 1836 en 1846 en daarna burgemeester. Twee kleinzonen van Theodoor (dus zonen van Jan Stefan) kwamen ook in de gemeenteraad. Kleinzoon Johannes Joseph volgde zijn vader in 1838 op als raadslid en was van 1854 tot 1872 wethouder in Simpelveld waarna hij tot 1876 raadslid bleef. Zijn broer Lodewijk was tussen 1875 en 1905 burgemeester van Simpelveld dat nu 1289 inwoners telde. Bij Koninklijk Besluit in december 1904 werd hij per 1 januari 1905 eervol ontslagen als burgemeester van Simpelveld. In augustus 1899 was zijn huis door brand vernield.
De zesde zoon van Jan Theodoor, Peter Joseph, kreeg Johan Stefan, die kreeg weer Hubert Joseph. Die trouwde met Anna Wark en zij was van 1923 tot 1927 de eerste vrouw in de gemeenteraad van Simpelveld. In 1923 vonden namelijk in Simpelveld de eerste Algemene Verkiezingen plaats nadat in 1921 het kiesrecht voor vrouwen was toegestaan. Anna van Wersch-Wark werd met voorkeurstemmen gekozen.
SIMPELVELD. In de jongste raadsvergadering is o.a. de kwestie van het gemeentehuis in behandeling gekomen. Hoewel in een vorige vergadering reeds scheen besloten te zijn, een nieuw raadhuis te bouwen, voelde de meerderheid van den raad daar thans niet meer voor. De kosten waren in totaal op ƒ 11.000 geraamd en daarvoor scheen men terug te schrikken, en besloten werd, het tegenwoordige gemeentehuis te verbouwen. De wethouders Ploumen en Crutzen, de dames Van Wersch en Mulders en de heeren Scheeren en Vliex stemden daarvoor. Het voorstel van de heer Lerschen en Broers, om een nieuw raadhuis te bouwen, is daardoor vervallen.
bron: NRC 5 maart 1926
In Simpelveld was destijds een ware dynastie van belangrijke gemeentelijke ambtsdragers die of van Wersch heetten of gelieerd met van Wersch waren. Het begon allemaal met de burgemeester van Simpelveld. In 1799, nog in de Franse tijd, werd Jan Theodoor van Wersch tot Agent Municipal benoemd = gemeentelijke vertegenwoordiger. Enkele jaren later werd hij tot burgemeester van Simpelveld benoemd. In 1813 trad hij af. Zijn kleinzoon, Jan Lodewijk werd ook burgemeester van Simpelveld, terwijl zijn andere kleinzoon wethouder was. Twee achterkleinzonen waren ook verbonden aan de gemeente Simpelveld. De dynastie ging door tot in het begin van de 20ste eeuw waarin zelfs vijf familieverwanten verbonden waren aan de gemeente Simpelveld.
Om het duidelijk te maken staat hieronder een stamboom die alleen op hen betrekking heeft.
In de lichtblauwe vakjes staan de ambtsdragers: