Jaak van Wersch werd als Jacob Hubert Van Wersch op 3 augustus 1931 in Mechelen geboren als zestiende kind van het echtpaar Jos van Wersch en Anna Eschweiler. Zij woonden sinds 1915 op een boerderij in Ten Hove in Mechelen. Hij werd de latere pastoor van Reijmerstok.
De volgende dag werd hij gedoopt. Hij doorliep de lagere school, ontving in 1939 het vormsel en vervolgde zijn opleiding. Zijn oudere broer Piet (geboren in 1918) had een roeping gehad en was in 1947 pater van het Heilig Hart van Jezus geworden. Hij volgde vanaf 1939 een opleiding in Lanaken.
Zodoende kreeg Jaak ook belangstelling voor het priesterschap. Ook hij ging naar de Missieschool in Lanaken waar hij zeven jaar onderwezen werd in filosofie. Hij slaagde met een 6,9.
De rector schreef: In de grond geen slechte jongen, een feit is dat iedereen thans beterschap ziet. Lijdt onder zijn gebreken. Santé: goed.
Na Lanaken ging Jaak op zijn twintigste in oktober 1952 voor zijn noviciaat naar Loppem. Noviciaat was de tijd dat hij zijn geestelijke opleiding kreeg om pater te worden: verdieping in het geestelijke leven, Bijbelstudies, bidden, het leven in een gemeenschap, alles als een soort proeftijd of voorbereiding op een kloosterleven.
De Stappen
Het ging allemaal goed en hij legde het jaar erna, in oktober 1953 zijn eerste geloften af.
In oktober 1954, oktober 1955 en oktober 1956 werden die geloften voor de eerste, tweede en derde maal vernieuwd.
Tussendoor kwam een wat vreemde actie want toen pater Lardinois uit Itteren in juli 1954 zijn eerste mis vierde, waren daarbij ook beide broers Van Wersch aanwezig. Piet hield de feestpreek, maar frater Jaak, 23 jaar, die helemaal nog niet gewijd was, was tijdens deze mis de subdiaken. Althans dit schreef de Gazet van Limburg op 20 juli 1954. Wellicht had die het verkeerd gehoord? Dat subdiakenschap kreeg Jaak pas in 1958.
Een pater onderscheidde zich van een pastoor onder andere door een kale kruin. Die kruin werd plechtig kaal gemaakt. Dat was de tonsuur. Jaak onderging dat op 17 december 1955. 24 jaar oud.
De volgende stap naar de priesterwijding waren het ostiariaat en lectoraat die in mei 1956 toegediend werden.
Het ostiariaat is het ambt van portier. De novice krijgt de sleutels van de kerk.
Lectoraat: Hij mag in de kerk uit de Bijbel voorlezen. (bron)
Van deze stappen op de voorbereiding van het priesterschap werd door de school een verslag gemaakt: Opmerking: Met algemeenheid van stemmen aangenomen. Surveilleert goed, zijn nervositeit heeft veel vorderingen gemaakt; Er bestaan goede hoop indien hij voortgaat op de ingeslagen weg; Goede godsvrucht, goede werker.
Na enkele maanden, in december 1956, volgde de laatste twee stappen in de lagere orden: exorcisaat en acolytaat.
Het exorcisaat geeft de macht om duivels uit het lichaam van bezetenen te verdrijven.
Het acolytaat geeft de macht om tijdens de heilige Mis te dienen. Hij mag de ampulletjes met water en wijn aanraken en de kaarsen in de kerk aansteken en tijdens de heilige Mis de wijn en het water aanbieden. (bron)
Eeuwige Geloften
Nadat Jaak al deze stappen tot volle tevredenheid had doorlopen zou hij drie jaar na zijn eerste gelofte, in oktober 1957 de Eeuwige Gelofte af moeten leggen. In zijn dossier stond hierover het volgende, weliswaar in het Frans. Hij is een goede religieus en een goede confrater. Hij heeft een zeer ernstige achtergrond die zijn nervositeit compenseert die deels natuurlijk is, maar ook voortkomt uit de inspanningen die hij moet leveren bij zijn studie en ook uit zijn soms niet briljante gezondheidstoestand. Zo had hij aan het eind van het schooljaar veel last van hoofdpijn, juist tijdens de moeilijke periode van de examens en op het moment van de examens zelf, om nog maar te zwijgen van het feit dat hij werd geopereerd aan een blindedarmontsteking net toen hij op het punt stond zijn examen af te leggen. Hij is intelligent en persoonlijk in zijn werk. In zijn persoonlijke opvattingen laat hij zich leiden en accepteert hij wat hem verteld wordt, althans dat is mijn ervaring tot nu toe. Hij is toegewijd, zijn studies en resultaten zijn zeer goed.
Meestal is zijn gezondheid goed, maar hij heeft hoofdpijn.
Met algemene stemmen aangenomen.
N.B. In akkord met zijn geestelijke leider werd het afleggen van de eeuwige geloften vermoedelijk voor enige maanden uitgesteld.
Doordat de Eeuwige Geloften uitgesteld waren, werd ook de volgende stap, het subdiaconaat, uitgesteld. Op 22 maart 1958 deed hij zijn Eeuwige Beloften en was nu definitief toegetreden tot de Orde van het Heilig Hart van Jezus en mocht dus scj = Sacro Corde Jesu achter zijn naam schrijven. De dag daarna ontving hij het subdiaconaat. Ook hier werd in zijn dossier het volgende bij geschreven:
Als religieus persoon is hij serieus, liefdadig, ruimdenkend. Hij past zich goed aan de gemeenschap aan, wat voorheen niet altijd het geval was. Hij doet goed wat hem gevraagd wordt. Zeer goede studies, hij werkt dingen grondig uit. Hij heeft nogal een originele kant in zijn gedrag, hoewel ze zeer karakteristiek zijn. Hij is soms nerveus. Zijn gezondheid is niet perfect. Hij heeft soms last van maagproblemen.
Priesterwijding
Daarna kwam het door hem verlangde priesterschap op 6 juli 1958. Jaak was toen 26 jaar. Hij werd in Leuven gewijd. Zijn ouders verstuurden de volgende uitnodiging.
Zoals de Vader mij zond zo zend ik U (Joh, 20.21)
De heer en mevrouw Jos van Wersch-Eschweiler, kinderen en kleinkinderen delen u met dankbare vreugde mee, dat hun zoon, broer en oom Jacques, op zondag 6 juli 1958 in de kapel der priesters van het H. Hart te Leuven om 7 u. 30 de heilige Priesterwijding zal ontvangen uit de handen van zijne hoogwaardige excellentie mgr. Van Waeyenberg, hulpbisschop van Mechelen en rector magnificus van de Leuvense universiteit.
De Plechtige Eerste Heilige Mis zal de nieuwe priester opdragen in de parochiekerk van de heilige Johannes de Doper te Mechelen-Wittem op zondag 20 juli 1958 om 10 uur. Gelegenheid tot feliciteren aan huis tot 1.30 uur.
In deze dagen van voorbereiding weze een klein gebed voor de wijdeling uw mooiste blijk van medeleven.
Na de wijding in Leuven vertrok hij met zijn ouders naar zijn geboortedorp Mechelen.
Op de foto, gemaakt op de dag dat Jacques zijn priesterwijding ontving, liep hij met zijn ouders zij aan zij door het dorp Mechelen. De vrouw met de witte hoed en tas is zijn zus May.
De krant schreef:
NEOMISTENFEEST
De jonge neomist, pater Jac. van Wersch, werd zaterdag door de ruiters van de Landelijke Rijvereniging, schutterij, harmonie, verkenners, jonkheid en talrijke dorpsgenoten vanaf de entree van de parochie naar zijn ouderlijke woning begeleid. Hier aangekomen heette burgemeester Merkelbach namens de overheid en gemeenschap de neomist van harte welkom. Na pittige marsmuziek door de harmonie St.-Cecilia en een hartelijk dankwoord door pater Van Wersch, gaf deze aan alle aanwezigen zijn eerste priesterlijke zegen.
Begunstigd door goede weersomstandigheden begeleidden de harmonie, schutterij, verkenners, bruidjes, plaatselijke jonkheid en talrijke inwoners van Mechelen de jonge priester met zijn familie zondag naar de parochiekerk. Geassisteerd door pater Th. Jacobs als sub-diaken, pater Caese als diaken en de provinciaal van de Vlaamse Provincie der Priesters van het H. Hart, pater Kessels als presbyter-asslstens, droeg pater Van Wersch zijn eerste plechtige h. mis aan God op.
In een roerende feestpredikatie schetste pastoor Jansen de verheven en soms zo moeilijke taak van de priester. Het kerkelijk zangkoor onder leiding van de heer Jos. Snakkers, voerde met orgelbegeleiding door de heer Joh. Botterweck, op zeer verdienstelijke wijze de vierstemmige Missa in honorem St.-Caroli Borromaei van M. Rilke uit. Na deze plechtigheid werd de neomist door bruidjes toegesproken. Bijzonder getroffen door het medeleven van zijn dorpsgenoten, sprak de neomist een hartelijk dankwoord.
s Avonds maakten diverse verenigingen zich op om pater Van Wersch aan zijn ouderlijke woning een serenade te brengen. Wederom onder aanvoering van de harmonie St.-Cecilia trok men in groten getale op naar Tenhove, waar harmonie en mannenkoor Lauwerkrans de neomist een muzikale hulde brachten. Door de heer P. Scheepers, voorzitter van de jonkheid, werd de neomist namens de parochie toegesproken en werd het feestgeschenk, in de vorm van een zeer fraai uitgevoerd stel misgewaden, aangeboden.
Door de Ruitersclub werd een mooie bloemenmand aangeboden. Hierna bracht de neomist in welgekozen woorden dank aan allen zonder uitzondering, die op een of andere wijze hadden meegewerkt om deze dag voor hem tot een onvergetelijke te maken. De oudere heerbroer-missionaris, pater Piet van Wersch, die wegens zijn verblijf in de Missie niet op het feest aanwezig kon zijn, werd hier vertegenwoordigd door pater Jacobs, die, momenteel met vakantie, met pater Van Wersch op dezelfde missiepost werkt. Piet was wel aanwezig, getuige de foto’s. Een andere broer van de neomist, die naar Canada emigreerde, kon eveneens niet aanwezig zijn, maar in zijn plaats maakte diens zwager, die als Canadees officier in Duitsland is gelegerd, de feestelijkheden mee. Pater Jac. van Wersch zal op wens van zijn oversten zijn studies voortzetten.
Bron: De Nieuwe Limburger 23 juli 1958
Uiteraard kwam er ook een herdenkingsprentje als herinnering aan zijn eerste mis.
Eerste mis
van de Heer Jezus ontving ik de taak te getuigen voor ’t evangelie van Gods genade.
Paulus.
Blijde en dankbaar jegens God, gedenken wij de dag dat de heer mij tot zijn priester maakte en dat ik voor u allen mijn eerste plechtige h. mis opdroeg.
Jacques van Wersch
der priesters van het h. hart.
Teuven (B) 6 juli 1958, Mechelen Wittem (n) 20 juli 1958
heer jezus, aanvaard mijn priester-zijn: tot uw groter eer, tot zegen voor mijn dierbare ouders, mijn priester broer, mijn broers en zusters, mijn verwanten en allen die goed voor mij waren; tot heiliging van allen voor wie gij mij hebt bestemd.
lieve vrouwe, u wijd ik mijn priesterleven.
Doorleren en les geven
Hoewel hij nou priester was, bleef hij echter in Leuven doorstuderen maar ook les geven. Zodoende behaalde hij aan de Katholieke Universiteit van Leuven de graad van doctorandus in de filosofie en het licentiaat in de culturele antropologie.
Leuven 20 mei 1961
Hoogeerwaarde P. Provinciaal
Ik heb toch wat nagedacht (Dat doe ik nog wel eens), na uw kort en weldoend bezoek aan ons Scholastikaat. Hoe moet ik U uitleggen wat ik eigenlijk bedoel? Op een zeker ogenblik heeft u mij gevraagd naar mijn plannen voor het volgend jaar. U sprak over les geven en volgen zoals het afgelopen jaar. Ik moet bekennen dat ik daar nogal ontwijkend op geantwoord heb. Achteraf heb ik pas begrepen dat ik me toch klaar en duidelijk had moeten uitspreken. (dat doen filosofen altijd). Daarom dit schrijven.
Vooreerst echter dit: hetgeen ik U ga zeggen is slechts mijn zienswijze na ruggespraak met mijn geestelijke leider, ik bedoel geenszins U het mes op de keel te zetten, zoals men dat pleegt te noemen.
Nu dan, als ik de zaak goed begrijp, is het zo dat P. Jans Filo moet geven en tegelijkertijd zijn vijfde jaar dient te doen. Nu vind ik dat niet het ideaal, mijn ondervinding heeft me dat geleerd. Trouwens van P. Jans meen ik vertrouwelijk te weten dat hij iets van zijn vijfde wenst te maken, het zou hem goed van pas komen als voorbereiding op zijn latere taak. Dit lijkt me zeer juist. Dit is de rede dat ik volgend jaar geen les wens te volgen, ik zou de gedachte niet kunnen verdragen dat een ander het slachtoffer van mijn pretentie zou worden. Daarbij zou ik de goede zaak maar slecht dienen.
Wat mij betreft kan ik volgend jaar mijn werk in hier in Leuven nog wel doen, en P. Jans heeft dan de gelegenheid goed te doen wat van hem gevraagd wordt. Zo zult U binnen een jaar twee professoren hebben die tegen hun taak zijn opgewassen, en zal ik dan geruisloos van het filosofisch toneel kunnen verdwijnen, want de lust om dan nog gaan te studeren zal me ondertussen wel ontvallen zijn.
Pater Provinciaal, het zou me erg pijn doen, moest u aan de bedoelingen twijfelen zoals ik die hier heb neergeschreven, het heeft me trouwens heel wat strijd gekost. Mocht U een en ander niet duidelijk zijn dan ben ik steeds bereid uitleg te verschaffen.
In volle eerlijkheid heb ik gemeend U dit te moeten schrijven, nochtans kan ik U niet dwingen Mij au sérieux te nemen (Het zijn er trouwens niet zo gek veel die dat wel doen). Ook in dat geval blijf ik altijd, met de meest verschuldigde eerbied…
Uw bereidwillige dienaar
In corde Jesu
P. Jacques van Wersch s.c.j.
Leuven, 23 mei 1961
Eerwaarde Pater J. van Wersch SCJ
Brusselse Steenweg, 84
LEUVEN
Eerwaarde en beste Pater Van Wersch
Van harte dank ik U voor uw verklarend briefje van deze morgen. Ik meende bij onze ontmoeting alles begrepen te hebben, sed videtur quod. non, (= maar het lijkt niet) niettegenstaande uw duidelijke uiteenzetting.
Ik begrijp best dat Pater Jans iets wil maken van zijn vijfde jaar, ik hoop dit zelfs, maar zo het waar is dat zij slechts twee klasdagen per week zullen hebben, dan vraag ik mij toch af wat hij met de overige vijf van plan is. Het lag inderdaad in mijn bedoeling Pater Jans na zijn vijfde jaar Filo te laten geven. Ik meen dat wij drie professoren best kunnen gebruiken.
Als ik U nu goed begrijp ligt het in uw bedoeling volgend jaar les te blijven geven in Leuven en daarna uw opdracht over te dragen op Pater Jans. En dit dan na het advies van uw geestelijke leider te hebben ingewonnen. U zoudt dan “geruisloos” van het toneel verdwijnen, maar waarheen?
Ik weet niet of nu reeds van mij een beslissend antwoord verwacht in verband hiermede? Ik wilde toch nog een beetje wachten en wilde graag eerst met U nog eens praten.
Ik heb geen ogenblik durven twijfelen aan uw goede bedoelingen, U blijft bereid me uitleg te verschaffen zo er nog het een en ander onduidelijk moest zijn. Er is inderdaad voor mij nog een zeer duister punt, nl, ik begrijp niet dat U van plan zijt de Filo in steek te laten nadat U met zoveel geestdrift en laat ons zeggen met succes het onderwijs van de Filo hebt ingezet. Misschien kunnen wij die “kern” van de zaak later eens rustig en kalm bepraten.
Ik dank U nochtans voor dit openhartig schrijven dat ik werkelijk, zonder hiertoe gedwongen te zijn, au sérieux heb genomen. Ik zou ervan af en toe met U eens te gekscheren, maar als het erop aankomt hebben samen toch, ook al zeer vaak ernstig kunnen praten, Alles op zijn tijd…
Beste Jaak, misschien zal dit briefje U wel een weinig ontgoochelen, neem het mij niet kwalijk, maar ik kan U moeilijk op dit ogenblik anders schrijven. Ik wens U verder zeer veel moed en een succesvol en zegenrijke van uw eerste Jaar.
Finis coronat opus!
Met hartelijke groeten in C.J.
P.A. Ruttens scj
Sup. Prov.
Eind 1961 vertrok hij als missionaris naar het toenmalige Zaïre, tegenwoordig weer Congo genoemd. In september 1963 had Jaak een vakantie in Mechelen, bij zijn familie. Na zijn vakantie keerde hij terug naar Congo. In de kerk werd voor zijn missiewerk gecollecteerd en dat bracht ƒ 1050 op. Om een beeld te geven hoe de mensen toen met de kerk en zijn missionarissen betrokken waren, is via de omrekencalculator van het Centraal Bureau voor Statistiek omgerekend hoeveel dat nu zou zijn: € 3.662,04. Een enorm bedrag natuurlijk. Zijn broer Piet, oud-Congo missionaris werd in deze maand als pastoor van Lich geïnstalleerd.
In 1964 kwam Jaak wegens gezondheidsproblemen terug uit Congo.
Vanaf 1967 was hij filosofie leraar in Leuven aan het Centrum voor Kerkelijke Studies waar priesterstudenten van de verschillende congregaties de priesteropleiding volgden.
Een jaar later sloot hij zich aan bij de redacteuren van de grote Franstalige encyclopedie Larousse. Hier bleef hij zijn bijdragen leveren tot en met 1979.
Antwerpen, 23 november 1969
Beste Jaak,
Uw briefje van 5 november, meegegeven aan P. Nijst is tot nu toe nog zonder antwoordje gebleven omdat, meende ik
– het niet goed is onmiddellijk te antwoorden op een dusdanig gegeven
– ik wel een beetje tijd nodig had on deze klop op te vangen.
– tijd toch wel een goede raadgever kan zijn.
Jaak, eerlijk, ik begrijp er niets van… in augustus is alles O.K.; Jaak is tevreden over zijn werk aan CKS, zijn lessen te Heusden, kan intusen rustig zijn thesis afmaken. En nog geen drie maand later ’t is weer allemaal mis, ’t zit overhoop en zo dat hij zijn ontslag aanbiedt…. om naar ik vernomen heb, zich terug te trekken op een eilandje ver beneden de maat van zijn capaciteiten en verworvenheden…
In plaats van ontslag te nemen had je ook eens tot antwerpen kunnen komen met de vraag: lk heb nog een beetje tijd over, wat kunnen we doen op plan van de provincie; ik weet hu het een en ander, hoe kunnen we dat in eigen tuin te nutte maken en mischien we hadden we wel het een of ander kunnen vinden waarmee we zouden kunnen BEGINNEN, op welke manier dan ook. Bijvoorbeeld: enkle mensen in de communiteiten gaan aanspreken om regelmatig en samen te. komen, al was het maar om de stof uit te werken voor één gespreksavond per maand… om een bezinningsdag, des noods voor vrijwilligers te organiseren met het paasverlof, ’t zij onder de vorm van groepsgesprek, ’t zij met een goede spreker… E.H. Yperman, de studentenpastoor eens te gaan aanspreken en om met hem een retraite met ons paters te beleggen, ’t zij in Loppem ’t zij elders… mischien een kleine publicatie te verzorgen, waardoor die gespreksavonden konden geleid, worden door een van de groep met een naschriftje daarover aan de andere communiteiten; er zijn zoveel dingen mogelijk, Jaak,. Maar ontslag nemen, neem dat mocht werkelijk niet mogelijk zijn,. We hebben indertijd nogal geroepen dat we nu een reuzetijd beleefden, waar er werkelijk iets gebeurde, maar dan moet het ook echt gebeuren; het moet los GESLAGEN worden zou ik zeggen, mischien zelfs gebeukt. Dat zal echter alleen op gang komen als ’n paar mensen BEREID worden gevonden dat kleine plaatske waar ze werken in de tuin, te vergeten om samen de zorg van heel de tuin mede op te nemen. En dan kan het iets worden, iets de moeite waard en zinvol om er energie voor over te hebben.
Als er BEREIDHEID is, dan komen we een stap vooruit.
Denk hier eens over na, Jaak, en mischien krijg ik dan ook wel een antwoordje. Ik wens je goeden nacht
Met veel groeten uit antwerpen
H. Mengels scj.
25 november 1969
Jaak had om ontslag gevraagd. De Provinciaal was daarvan geschrokken en stelde zaken voor waarover Jaak wilde nadenken. Jaak schreef: Het is niet allemaal mis en ik lig niet overhoop met iemand of iets. tevens blijf ik bereid op een klein plaatske te staan en er natuurlijk te werken, maar ik wil opnieuw beginnen en dat beginnen is maar mogelijk voor mij door een totale onthechting, onthechting op het vlak van het materiële, onthechting op het vlak van de ambitie, onthechting ook op het vlak van het gezag. Op deze bases is voor mij slecht religieus leven mogelijk, de hang naar gezag (zogenaamd demokratie), de hang naar bezit heeft ons religieus leven levenloos gemaakt. Ik lig overhoop met mijn werk. Zware rugpijnen en de chronische sinusitis maken het mij onmogelijk hard te werken. Gisteren was ik weer bij de specialist, ik kan wel geopereerd worden, maar dan is mijn reukorgaan weg; binnen drie weken zal de specialist beslissen, we zullen zien.
Vanaf 1968 begon hij aan een lange carrière als leraar filosofische vakken. Eerst in zijn geliefd scholastikaat aan het Leuvens Instituut voor Kerkelijke Studies, later opgenomen in het Centrum voor Kerkelijke Studies, waar de priesterstudenten van de verschillende congregaties en van het bisdom Mechelen samen de priesteropleiding volgden.
In 1972 had Jaak bij het ziekenhuis De Goddelijke Voorzienigheid in Sittard gesolliciteerd en was aangenomen.
Antwerpen, 9 mei 1972
Pater Nijst, sinds kort de nieuwe Provinciaal van de priesters van het Heilig Hart schreef een brief aan directeur Van Kampen, in plaats van Van Kempen, van het ziekenhuis Goddelijke Voorzienigheid in Sittard. Hierin gaf hij antwoord op de vraag of er bezwaren waren tegen de benoeming van pater J. van Wersch aan het ziekenhuis. Persoonlijk heb ik geen enkel bezwaar tegen deze benoeming. De functie die U aanbiedt, is zeker een zeer mooie priesterlijke taak, waarvoor de Pater ook uitstekend geschikt is.
Hij schreef verder dat er toch rekening gehouden diende te worden met het feit dat de paters in de toekomst geen beroep meer konden doen op Van Wersch. Anderzijds is hij professor aan het Centrum voor Kerkelijke Studie te Leuven. Bij onze beslissing moeten wij dus met dit Centrum rekening houden. Deze punten maken het mij moeilijk onmiddellijk te beslissen.
Pater Nijst zou het overleggen en er later op terug komen.
Op 18 juni 1972 schreef de Provinciaal pater H. Nijst uit Antwerpen aan directeur Van Kempen van het ziekenhuis dat Jaak toch niet kwam. Van Kempen was er heilig van overtuigd dat hij zou komen en vroeg pater Nijst nu om een vervanger. Hij vroeg ook of pater Van Wersch contact met hem wilde opnemen.
Mayidi, maart 1973
Jaak ging in februari 1973 naar Mayidi in Congo waar hij in het seminarie verbleef en les gaf. Hij schreef in maart 1973 zijn Provinciaal:
Ik ben nu alweer een maand hier in Mayidi. De reis van Brussel maar Kinshasa vond ik de onaangenaamste van al datgene die ik meegemaakt heb, vooral de aankomst in Kinshasa is een rompslomp om er de moed bij te verliezen. Maar de opwachting hier was buitengewoon goed en dat maakte weer veel goed.
Ik heb Leuven ook al een paar keer geschreven maar die zullen wel niet van zich laten horen. Pater De Pater heeft me wel al eens geschreven.
De lessen vallen min of meer mee het is onbeschrijflijk welk om 10 lessen om de lessen klaar te krijgen, nu als ik niet klaar ben laat ik gewoon een les uitvallen, ik heb alleen les in het derde jaar, een uitzonderlijk interessante klas en zeer goede studenten.
Mijn gezondheid is niet te goed, ik heb verschrikkelijke pijn in mijn rechterarm en nek. Ik zal mijn vege lijf in lijdzaamheid moeten dragen. Piet Jansen heeft me gevraagd de retraite komen te preken maar ik durf dat niet aan en daarbij ben ik dan veel te laat terug in België, ik zoek hier wel iemand.
Over de situatie hier zal ik later wel eens wat vertellen, wat er gaat gebeuren zullen we pas weten als Eerw. Vader van het Vaderland terug in zijn Vaderland is. Verder wens ik U goede zegen voor Uw werk en mocht er niemand zijn dan houd ik mij aanbevolen. Veel groeten van H. Mengels en alle huisgenoten. Het allerbeste en tot de volgende keer.
Met vriendelijke groeten
Jacques
Bisschop Gijzen vroeg Jaak in 1975 docent te blijven in de moraal- en hedendaagse filosofie aan het seminarie Rolduc.
19 maart 1976
Aan: F. Castermans
Vicaris-Generaal
Roermond
Sup. Provinciaal Nijst schreef de vicaris-generaal over Jaak. Die had van Castermans een fulltime aanbod gehad. Nu is het wel zo dat zijn gezondheid niet meer voldoende is voor een volledige taak. De dokters zijn nogal formeel op dat punt. Bij gevolg zou hij om gezondheidsredenen niet mogen aanvaarden. Hij had wel een halve taak aangekund, bijvoorbeeld drie dagen in de week om les te geven in Rolduc. De andere dagen zou hij dan in Leuven doorbrengen. Ook had Jaak naar zijn zeggen geen klaar idee over die taak, want een concrete omschrijving ontbrak.
Nijst eindigde zijn brief dat er van hun kant geen enkel bezwaar is mits hij regelmatig contact kan houden met Leuven.
Uiteindelijk benoemde bisschop Gijzen Jaak in oktober 1976 tot bisschoppelijke verantwoordelijke voor der diakenopleiding. Wel bleef Jaak docent aan het Centrum voor Kerkelijke Studiën in Leuven en aan het seminarie Rolduc. In 1985 kreeg hij een hersenontsteking en stopte daarna met zijn lessen.
Van 1991 tot 2006 was pater Jaak pastoor in de parochie van de H. Franciscus te Reijmerstok, in zijn geboortestreek. Daar kon hij als priester zijn hart ophalen en zijn geliefde streektaal onderhouden.
Mede daarom vierde hij in 1996 met de Jeugd Carnavals Vereniging De Durchduujerkes uit Reijmerstok samen een carnavalsmis in het dialect.
Reijmerstok heeft
een nieuwe pastoor
Pastoor van Wersch viel in zijn nieuwe werkomgeving Reijmerstok een enthousiast welkom ten deel.
Sedert afgelopen zondag beschikt de parochie gemeenschap Reijmerstok in de persoon van pater J. van Wersch s.c.j. over een nieuwe pastoor.
Voorafgaande aan de installatieplechtigheid die ’s middags om 15.00 uur geleid werd door deken J. Haffmans van Gulpen, werd de nieuwe parochieherder aan de grens van het buurtschap welkom geheten door tal van parochianen, het gemeentebestuur van Gulpen en de plaatselijke fanfare St. Franciscus.
Na de kerkelijke plechtigheid maakten zeer velen van de gelegenheid gebruik om pastoor van Wersch de gelukwensen aan te bieden en te gelijkertijd nader kennis met hem te maken.
1983
Tijdens eucharistieviering in parochiekerk St. Jan de Doper:
Pater Van Wersch viert zilveren priesterjubileum
Hij zoekt in zijn 25-jarig priesterjubileum niet op de eerste plaats een gelegenheid tot feesten, maar vooral als een bijzondere gelegenheid om de Heer te danken, in wiens kracht hij mocht leven en werken. Tevens is het een gelegenheid zijn familie, de mensen van Mechelen, zijn vrienden dank te zeggen en vooral hen die in al die jaren, in goedheid en trouw, voor hem een grote steun zijn geweest. Hij ziet dan ook in de Eucharistieviering, gehouden in de parochiekerk “St. Jan” de Doper te Mechelen op 17 juni a.s. om 18.30 uur, het hoogtepunt van zijn ubileum. Hij zal zich in Uw aanwezigheid bij deze viering verheugen om samen met hem te danken en te bidden voor talrijke maar vooral goede priesterroepingen.
Pater Van Wersch werd geboren te Mechelen in 1931. Hij begon zijn kloosterleven bij de Priesters van het H. Hart in 1952 (Belgische Provincie). Hij werd priester gewijd in 1958. Vervolgens studeerde hij Filosofie, theologie en kulturele antropologie te Leuven. Hij was een aantal jaren werkzaam in Zaïre als missionaris. Momenteel is hij docent in de “Filosofie” en de “Missiologie” aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven en is hij docent “Filosofie” aan het Groot-Seminarie van Rolduc.
Jac van Wersch 25 jaar priester
Mechelen, Vrijdag herdenkt pater Jac van Wersch uit Mechelen het feit dat hij 25 jaar geleden tot priester werd gewijd. De viering van dit feest begint om 18.30 uur in de parochiekerk van Mechelen met een jubileummis. Aansluitend is er in de kerk gelegenheid om de jubilerende pater zijn gelukwensen aan te bieden.
Pater van Wersch werd in 1931 in Mechelen geboren. Na zijn intrede bij de priesters van het H. Hart in België volgde in 1958 zijn priesterwijding, waarna hij filosofie, theologie en culturele antropologie studeerde in Leuven. Na zijn studie werkte hij vele jaren in Zaïre. Inmiddels heeft pater Van Wersch ook deze episode afgesloten. Thans doceert hij filosofie en missiologie aan het centrum voor kerkelijke studie te Leuven. Daarnaast doceert hij ook filosofie aan het groot seminarie te Rolduc. De jubilerende pater grijpt -zoals hij zelf zegt- dit jubileum vooral aan “als een gelegenheid om de Heer te danken in wiens kracht ik mocht leven en werken.” Daarnaast wil hij zijn familie zijn vrienden en alle mensen uit Mechelen, die hem in het verleden tot steun zijn geweest, bedanken.
16 mei 1988
Aan Prov. Van der Elst:
Als enig antwoord op uw briefje geef ik U een blaadje uit mijn dagboek van 26 dec. 1987. Daar volgen ook gedichten op maar die liggen bij mijn vrienden die vandaag afwezig zijn. Uw brief komt vanavond in mijn dagboek!
Ten slotte dit nog: Ik was dit laatste jaar 5 maal aanwezig bij het sterven van jonge neven en nichten. Vrijdagavond was ik nog bij de familie van P. Mengels in Vlijtingen, een zoon van zijn zuster William Comhair 30 jaar, had naar mij gevraagd.
(Ik heb hem in Leuven gekend). Ik zag dat hij vlug zou sterven en stelde hem voor een kruisteken te geven maar hij riep ‘Neen’ geef mij een kus! Dat deed ik en wenend namen wij afscheid van elkaar. Wij waren vrienden geweest en die had hij door zijn kankerziekte verloren. Hij wordt donderdag begraven.
In Cor. Jesu
J. van Wersch!
Gedicht 26 december 1987
Wie geeft mij een stem in de mist?
Als ziekelijke man – zo ben ik – tracht ik de grijpelijke verbanden te construeren van de mondelinge communicatie en chaotische gedragspatronen:
Om een diepere spotteliike zin (men noemt dit een diepere zin)
ontdekt men stilaan onzin.
Opkijken naar Jezus? akkoord!
Maar daarmee staan wij aan de poort (Jezus en de pijn)
Dit is meer dan onzin ontdekken
en jammer genoeg te rekken
Basis is latent (isme)
zeker geen vitalisme.
Veel ontbreekt
hier mijn kreet!
Pijn! De verbondheid met het leven gaat verloren, zeker door de anderen!
Brief Generaal bestuur : St. Unum, Kerstmis 1987.
Wij zijn dierbare medebroeders en de basis is goed!
Leven onder Maria is een pelgrimstocht
van het geloof voor de kleinsten, de nederigsten en geringsten… IK!
Maar het eindigt slecht met een wens aan zieke en bejaarde confraters met de uitdrukking: “Overgave is noodzakelijk en doeltreffend om Christus leven te verwezenlijken”.
Dit laatste neem ik niet aan: de heiligen konden zich aan een ziekte overgeven, dit is geen bewijs maar een persoonlijke opvatting (hier: Christelijk ideaal).
Maar mensen die strijden tegen het lijden zijn grotere heiligen want ZIJ weten
“Ziekte is geen doeltreffendheid”!
Ik dank op de eerste plaats veel goede dokters volgens wie ik nog leef maar jammer genoeg ook nog na mijn hersenziekte! Daarbij als ik door mijn ziekte heilig moet worden dan sterf ik maar vlug en vlieg naar de …?
Neen, ziekte heeft geen doeltreffendheid, Christus kwam niet om de ziekte goed te keuren maar om liefde te brengen: verloren in onze tijd, alleen de economische groei is belangrijk.
Men geeft zich maar aan de ziekte over: Ik niet al is mijn geloof in Christus groot! Ja, ik ben op een slecht pelgrimstochtje en als ik heel oud was gemakkelijker.
“Christus mythe, geeft een rite. Hij is een symbool, een teken dat verwijst naar iets dat hij eist: HEB DE MENSEN LIEF EN GOD, dus ook de gezondheid.
Honderd duizend kindertjes sterven zonder mythe symbolen en zonder flauwe dromen over ziekte en dood. De ramp is dat ze sterven van de honger en eenzaamheid: proberen wij de zieken en hongerigen te helpen. Als aalmoezenier in de kliniek stond ik vaak bij lijdende en stervende mensen maar ik zei nooit: “Geef dat maar aan Jezus over dan gaat de pijn voorbij”
Wij kunnen wel in Jezus’ ogen kijken (soms via een wonder) MAAR NIET ZEGGBN :
• CHRISTUS ! NEEM DIE ZIEKTE OP EN AAN !
Ten Hove PAY WAY (Dit ben ik)
P.S. Voor uw briefje: het was voor mij geen stem in de mist, toch ondersteunde het mij een beetje. dank U.
8 april 1991
De Sup. Provinciaal Ruttens van de Orde van het Heilig Hart schreef een brief aan de deken van Gulpen als antwoord op de vraag van de deken of pater Jacques van Wersch ter beschikking gesteld kon worden als pastoor van de parochie van de H. Franciscus van Assisië in Reymerstok.
Ruttens antwoordde dat hij daar geen probleem mee had, maar dat Jaak wel twee dagen van de week in zijn communiteit in Heverlee wilde doorbrengen. Maar verder moet de deken dat met Jaak zelf bespreken.
4 juni 1991
Brief van de vicaris-generaal Maessen en kanselier Frantzen aan Jaak in Heverlee, Leopold III laan 23.
Gedelegeerd door de bisschop van Roermond, mgr. dr. J.M. Gijsen, benoem ik U bij deze met goedvinden van u provinciaal en ingaande 15 augustus 1991 tot pastoor van de parochie H. Franciscus van Assisië te Reymerstok met alle rechten en plichten daaraan verbonden.
Als pastoor zal het uw taak zijn het volk van God dat in deze parochie woont of daar voorbijgaand verblijft, te leiden volgens de bedoelingen van de Kerk.
U zult uw nieuwe taak niet anders dan vanuit gebed en vertrouwen op de Heer goed kunnen verrichten. Laat dit ook blijken tegenover allen met wie U in contact treedt. Benadert U hen met meelevend hart en met belangstelling voor al hun zorgen en verwachtingen. Aldus ontstaat de goede sfeer voor het uitdragen van het evangelie van onze Heer Jezus Christus en voor het vruchtbaar beleven van het katholiek geloof.
Uw installatie als pastoor zal volgens de bestaande regels en gebruiken geschieden door de deken van Gulpen, die mij daarvan bericht zal sturen.
U kunt ervan verzekerd zijn, dat ik al uw zorgen en wensen en vooral uw apostolaat blijf toevertrouwen aan Maria, de Moeder van onze Heer en aan de H. Franciscus van Assisië, patroon van uw parochie.
20 juni 1992
Eergisteren ontving ik je brief met het bericht dat je niet langer les zult geven in het C.K.S.
Ik kan begrijpen dat dit bericht je pijn heeft gedaan, vooral na die vele jaren dat ie er les hebt gegeven.
Uit je brief blijkt dat, ook al heeft het je pijn gedaan, je toch blij bent. Ik weet dat je nu reeds zoveel werk hebt en al wat erbij komt wordt dan ook te veel!
En op het feest van het H.Hart zit je vast wegens tentamen met als gevolg dat je niet met ons kunt zijn op het feest van het H.Hart. Het is jammer dat je er niet bij kunt zijn; we zullen proberen het zonder jou te doen. Maar in de geest en in gebed zullen wij ons met jou verbonden weten.
En ie broer in Canada is ernstig ziek en vraagt dat je naar Canada komt. Ja, dan kun je niet anders dan op dat verlangen van je zieke broer ingaan. Onder de vakantie kun je dan gerust naar Canada vliegen. Maar voor die tijd ontmoeten wij elkaar nog wel in Heverlee.
Beste Jaak, dit was het dan. Ik ben van plan om nog eens naar Reymerstok te komen bv. begin juli.
Bij die gelegenheid kan ik je nieuwe woning komen bewonderen?
Ik wens je tenslotte nog veel goede moed en in de kracht van Christus ‘liefde kom je die ontgoocheling i.v.m. het C.K.S. ook weer te boven.
Nog vele goede wensen en een vriendelijke groet in Corde Jesu
Aug. Ruttens scj
2006
Op 18 mei 2006 schreef bisschop Wiertz van Roermond aan Jaak dat hij op verzoek van Jaak ontheven was van de taak van pastoor van Reijmerstok. Jaak had dat al op 13 september 2005 gevraagd om op 1 januari 2006 ontheven te worden, maar op verzoek van de bisschop bleef hij aan. De bisschop schreef: Ik dank U voor hetgeen U gedurende de afgelopen 15 jaren ten bate van de bewoners van deze parochie hebt gedaan. Pater, ik hoop dat de inspanningen die U zich voor hen hebt getroost hun vruchten zullen afwerpen.
Laatste dagen
Pater Jaak heeft altijd een zwakke gezondheid gehad met ups en downs. De laatste jaren namen zijn krachten snel af. Toch bleef hij in zijn huis van Heverlee en daarbuiten dienst bewijzen zolang hij kon. Tot hij op 13 september tijdens een wandeling een hartstilstand kreeg. Na een snelle reanimatie kreeg hij de nodige verzorging in het Universitair Ziekenhuis te Leuven. Donderdag 24 september 2009 is hij daar rustig overleden.
De uitvaarteucharistie had plaats op zaterdag 3 oktober in de kerk van de Barmhartige Christus te Tervuren. Daarna volgde de bijzetting in het graf van de familie in het Limburgse Mechelen.
Moge pater Jaak Van Wersch nu voorgoed thuisgekomen zijn in de vrede en de vreugde van de Heer, die hij heel zijn leven naar best vermogen heeft gediend.
Pater Albert Vander Elst scj.
Op 24 september overleed pater Jacques van Wersch s.c.j. pastoor van Reijmerstok. Hij werd op 3 augustus 1931 in het Limburgse Mechelen geboren en ontving op 6 juli 1958 de priesterwijding. Na als missionaris en docent in Congo gewerkt te hebben, werd hij in 1967 docent aan het Centrum voor Kerkelijke Studies te Leuven en in 1976 tevens bisschoppelijk gedelegeerde voor de opleiding tot permanent diaken in het bisdom Roermond. Ook werd hij docent aan Grootseminarie Rolduc. Met ingang van 15 augustus 1991 werd hij tevens benoemd tot pastoor van de parochie H. Franciscus van Assisië te Reijmerstok. In juni 2006 kreeg hij eervol ontslag van deze laatste functie. Pater van Wersch is begraven in het familiegraf op de begraafplaats te Mechelen.
bron: 3Landenpost 2 oktober 2009.
Op zijn doodsbrief stond:
Priester van het H. Hart
van de Confederatie van de Vlaamse en Nederlandse Provincies.
Geboren op 3 augustus 1931 te Mechelen-Wittem, Nederland.
Geprofest op 17 oktober 1953 te Loppem.
Priester gewijd op 6 juli 1958 te Leuven.
Van 1961 tot 1964 was hij missionaris in Congo.
Van 1967 tot 1974 doceerde hii in Congo als gastdocent
Filosofie en Culturele Antropologie.
Van 1967 tot 1993 doceerde hij aan het Centrum voor Kerkelike Studies te Leuven.
Van 1977 tot 1985 verzorgde hij de diakenopleiding te Rolduc, Kerkrade, in opdracht van het Bisdom Roermond.
Van 1991 tot 2006 was hij pastoor in de parochie Heilige Franciscus te Reymerstok.
Hij overleed op 24 september 2009 te Leuven
Levensoverzicht
van Pater van Wersch,geboren te Mechelen in 1931 (als de jongste van 16. Zijn schooltijd was maar kort, wegens de: oorlogen en ook de Middelbare Schooltijd, wegens zijn T.B.C.-ziekte.
Als student bij de Priesters van het H. Hart studeerde hij filosofie, theologie en culturele antropologie in Leuven (enz.) Tijdens zijn studies was hij scouts-aalmoezenier en tevens hulp-aalmoezenier in de kliniek van de Universiteit, St. Rafaël (Geneeskunde).
Van 1961 tot 1964 was hij missionaris in Zaire (In Kisanha op de evenaar) en tijdens de grote opstanden, waarbij 20 confraters vermoord werden. moest hij vluchten.
Tijdens 1967-1974 was hij gastdocent (elk jaar 1 Semester) aan het regionaal instituut “St. Bellarmus” te Mayidi (Neder-Zaire) en tijdelijk ook aan de “Lovanium- universiteit, hij doceerde Filosofie en Culturele Antropologie. Hij is daar zwaar vergiftigd geraakt en werd toen met spoed aan het hart geopereerd en dit in Leuven op 4 jan 1974. Hij verloor in Zaire zijn gezondheid.
Dan dit: Sinds 1967 was hij ook docent aan het C.K.S. (Centrum voor kerkelijke studies) en dit nog tot in 1993. Als medewerker van de I.B.O. (Internationale Bouwkunde) te Heusden (B) gaf hij daar, in het kader van de daar georganiseerde stage, lessen over de culturele Antropologie tot 1974 omdat Monseigneur Gijsen hem vroeg cursus in Rolduc te geven; zo werd hij in 1975 docent van de moraal-filosofie en hedendaagse (moderne ) Filosofie. In 1977 vroeg Monseigneur hem om leider van de diakenopleiding te worden, waarvoor hij twee jaar voorzitter bleef en cursus gaf tot 1985.
Toen kreeg hij en zware hersenontsteking (Hermis encefatitis).
Daarvoor publiceerde hij talrijke korte artikelen over de Missie in de Belgische Missietijdschriften en ook in het Tijdschrift “Hart”. In de jaren tussen 1968 tot 1979 werkte hij mee aan de Encyclopedie “Larousse” in verband met de Logica. Nu is hij tevens nog Pastoor in Reymerstok.
Dit is een heel kort overzicht van zijn lang levensverhaal: vooral zwaar lijdend getekend.
In Christus.
In MEMORIAM
JACQUES VAN WERSCH
Jarenlang zijn priesters van het Heilig Hart aalmoezenier geweest van de scouts in Herent. Een van hen was Jacques Van Wersch, afkomstig uit Mechelen-Wittem in Nederlands Limburg. Hij heeft in Herent, op zin soms eigen manier, hard gewerkt met en voor de scouts, vooral voor de jongverkenners en de welpen. De welpen van toen zullen zich hem zeker herinneren als een geboren verteller.
Jacques Van Wersch ondersteunde ook onze parochie door voor te gaan in verschillende vieringen.
Over hem schrijft Jef Vandensande in ‘Terugblik op 50 jaar scouting in Herent’: “Pater Van Wersch, de onvergetelijke aalmoezenier van de jongverkenners … De man op wiens eremis in Mechelen-Wittem de hele groep aanwezig was … Na een korte Afrika-ervaring is hij teruggekeerd naar de groep als raadgever en vriend”.
Pater Jacques Van Wersch is op 24 september in Leuven. De uitvaart-liturgie had vorige zaterdag plaats in de kapel van het H.-Hartcollege in Wezembeek-Oppem. Hij werd begraven in zijn geboortedorp in Nederland.
bron: Kerk en Leven-07-09-2009
Verder lezen:
Over de Missieschool Lanaken.
Over de Priester van het Heilig Hart van Jezus
Over de Orde vandaag de dag.
Klik hier voor Jacques van Wersch in de Kerkraadse Tak.