I992

Van levenslustige peuter tot hoopje doffe ellende.

In redelijk korte tijd is er opvang gevonden voor Samantha van Wersch. Het vijf jarige meisje uit Vaals, dat vorige week de krant haalde toen haar ouders kenbaar maakten wanhopig op zoek te zijn naar een verblijf plaats voor verdere behandeling, heeft voorlopig onderdak gevonden in huize Op de Bies in Schimmert.

De situatie vertoont overeenkomst met het geval van de zwakzinnige Jolanda Venema, wier ouders enkele jaren geleden de pers benaderden om de erbarmelijke omstandigheden waaronder hun dochter leefde, in de publiciteit te brengen. In beide gevallen blijkt hoe moeilijk het is een geestelijk gestoord kind dat zichzelf verwondt te handhaven en een geschikte plek voor hem of haar te vinden. Automutilatie, zelfverminking, brengt ouders in opperste vertwijfeling, drijft hulpverleners tot wanhoop en stelt medici voor vele raadsels.  Het aantal opvang mogelijkheden voor deze gedragsgestoorde kinderen is veel te laag volgens de geneeskundige inspectie voor de volksgezondheid.

„Jolanda Venema is hèt landelijk voorbeeld van een licht geestelijk gehandicapt meisje dat zwaar gedragsgestoord is,” zegt A. Leclercq van de regionale inspectie volksgezondheid. „Ik denk dat Samantha ook in deze categorie valt.” Deze groep gehandicapten is een zeer moeilijk plaatsbare groep, vooral kinderen vallen nogal eens buiten de boot,” stelt Leclercq.

„De grote instellingen voor zwakzinnigen hebben meestal geen speciale afdeling voor kinderen als Samantha van Wersch. Dit is allemaal het gevolg van de maatschappelijke tendens die tien, vijftienj aar geleden inzette en waarbij gepoogd werd de kinderen zo lang mogelijk thuis te houden en doormiddel van een heel netwerk van aangepaste scholen en dag behandeling de meest optimale resultaten te boeken.”

Achterstand
Samantha werd in 1990 opgenomen in de kliniek De Hondsberg in Oisterwijk, omdat ze een achterstand had in haar geestelijke ontwikkelingen bovendien ernstige gedragsstoornissen vertoonde „Thuis was ze met geen mogelijkheid meer te handhaven,” zegt vader Peter van Wersch. „Een meisje van vijf jaar dat niet meer aankunt omdat ze de hele dag schreeuwt, met haar hoofd bonkte en zichzelf slaat, is afschuwelijk om aan te zien.

Medicijnen hielpen niets, alleen met een hoge dosis valium was ze enigszins onder controle te houden,” zegt hij.„ Maar dan liep ze erbij als een wandelende mummie en dat was bijna net zo erg. Omdat de Hondsbergkliniek in principe alleen aan diagnostiek doet, moest er naar een andere  instituut bereid gevonden de behandeling van Samantha over te nemen. Na een hoop overleg werd afgelopen weekeinde besloten het vijfjarige meisje onder te brengen in huize Op de Bies in Schimmert. Directeur J. Keenen doet op dit moment nog  geen uitspraken over de huidige toestand van het meisje. Het enige dat hij loslaat is dat Samantha in een leefgroep zit waar ze een stuk jonger is dan de rest.

Doodnormaal
Volgens haar ouders was Samantha tot haar derde een doodnormaal kind waar nooit iets mee aan de hand was. „Van de ene op de andere dag veranderde ze van een levenslustige peuter in een hoopje doffe ellende dat zichzelf voortdurend pijnigde,” vertelt haar vader.

Zelfverwonding kan heel ernstige vormen aannemen,” zegt E. van Klapwijk, geneeskundig inspecteur en voorzitter van de werkgroep automutilatie.„ Het is niet te genezen omdat het geen ziekte is, maar samengaat met een hoop andere, vooral psychiatrische, ziektebeelden.

In 1990 werden er in Nederlandse instellingen voor zwakzinnigen meer dan duizend gevallen geregistreerd van patiënten die zichzelf blijvende schade hebben toegebracht, variërend van ernstige hersenbeschadigingen tot een stukgebeten tong,” aldus Van Klapwijk. „Geen enkele behandeling is op dit moment toereikend om dit zelfverwondingsgedrag te voorkomen.

Een instituut in Limburg dat gespecialiseerd is in dit soort gevallen, Nieuw Spraekland in Venray, heeft een wachtlijst van een half tot anderhalf jaar. „Een situatie als die van Samantha, waarin er geen plaats lijkt te bestaan voor een meisje dat dringend behoefte aan hulp heeft, is op zich niet uniek,” zegt een groepsleidster van een ander instituut voor zwakzinnigen in Midden-Limburg. „Als de situatie thuis echt onhoudbaar is, dan is er altijd nog een noodoplossing, een zogenaamd noodbed, maar dit is voor een periode van maximaal zes weken.

Samantha’s ouders zijn op dit moment erg blij met de oplossing in huize Op de Bies. Al hopen ze stilletjes toch nog op die wonderlijke metamorfose van het zorgenkindje in die levenslustige kleuter

bron: Limburgs Dagblad 5 februari 1992, door Graziella Runchina
Foto van haar ouders: Frits Widderhoven