Hoeve Nieuw Erenstein in Kerkrade werd vroeger met een “h” erin geschreven (Ehrenstein), tegenwoordig zonder “h”. `De naam niets met het Duitse Ehre te maken maar is afgeleid van Eyderensteyne. Steyn verwijst naar kasteel.
In de nabijheid van Nieuw Erenstein ligt kasteel Erenstein met ook een hoeve erbij. Adam van Ederen wordt als leenman in de 14e eeuw van dit stenen huis vermeld. Over hem schreef Lei Heijenrath in Facetten uit de geschiedenis van het Land van Rode III uit 2023, blz. 92 ev.
Nieuw Erenstein is in 1753 gebouwd door de toenmalige eigenaar (Peter Caspar Poyck) van kasteel Erenstein op de plek waarop al een boerderij stond, genaamd Onderste Dentgenbach. Voortaan werd deze nieuwe hoeve met Neuhof of nieuw Erenstein aangeduid.
Het herenhuis dateert van rond 1839. In die tijd woonde er de familie Corneli. Lei Heijenrath heeft een boek over deze Corneli geschreven, getiteld Franz Corneli (1800-1855), parlementariër, en het streven naar staatkundige zelfstandigheid voor Limburg ( ISBN: 978-90-822416-1-7 ). Dit boek bevat ook interessante gegevens over Nieuw Erenstein.
In de lokale kranten van de zomer 1921 werd de hoeve ter verkoop aangeboden. Herman Waelen en zijn gezin boerde toen nog in Welten (Heerlen) op de hoeve de Dohm, eigendom van zijn schoonouders, de familie Crombach. De hoeve werd in 1921 door Herman Waelen, gehuwd met Anna Crombach, in eigendom verworven voor ƒ 128.000 van Eduard Marie August Joseph Ghislain, ridder de Maurissens ( 1876-1925), een jonkheer uit Pellenberg in Vlaams Brabant (B). Zijn vader was gehuwd met een dochter van Franz Corneli in 1873.
Behalve het herenhuis met een pachterswoning en een opzichterwoning bestond de hoeve uit ruim 55 ha. bos, wei- en akkerland, aaneengesloten rond het hoevegebouw. Herman Waelen sloot een hypotheeklening af van ƒ 85.000 en voor het resterende bedrag had hij eigen vermogen.
Zij verhuisden in maart 1922 naar deze hoeve met hun gezin. Op dat moment hadden zij vijf kinderen groot. In Kerkrade werden nog eens zes kinderen geboren. In begin jaren vijftig van de vorige eeuw ging de hoeve over naar hun drie oudste zonen.
In verband met de sluiting van de mijnen in 1966 had de gemeente Kerkrade industrieterrein nodig voor vervangende werkgelegenheid. Twintig 20 ha. van deze boerderij is uiteindelijk deel gaan uitmaken van industrieterrein Dentgenbach.
De familie Waelen (de drie broers) hebben vervolgens de gehele hoeve en de landerijen, toen nog ruim 42 ha groot, verkocht aan de gemeente Kerkrade en hetgeen overbleef voor de landbouw werd toen van de gemeente gepacht, met nog een aangrenzend gebied dat de gemeente ook in eigendom had verworven, alsmede de gebouwen.
Hubert Waelen en gezin hebben in 1986 de hoeve verlaten. Hij overleed twee jaar later. Zijn vrouw Lies van Wersch overleed pas begin 2013. De laatste Waelen heeft in 2007 de hoeve verlaten.
Aanvankelijk hadden de gebroeders Waelen zo’n zestig tot tachtig stuks melkkoeien. Later in de jaren zestig werd alleen nog rundvee gehouden en was het boerenbedrijf hoofdzakelijk een akkerbedrijf, waar suikerbieten, tarwe, gerst en haver werden verbouwd.
bron: Herman Waelen, november 2017.
In een archiefstuk van 2 maart 1945 stond: tegenover de boerderij Nieuw-Ehrenstein bewoond door landbouwer Wahlen, zijn twee uit vliegtuigen afgeworpen bommen ontploft waarbij aan de boerderij eenige glas en dakschade werd aangericht. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
Klik hier voor de geschiedenis van Nieuw-Ehrenstein