Genealogische website Warsage

Maria Gatzen was in grote paniek. Ergens in mei 1846 zou zij een kind krijgen. Maar zij was niet getrouwd. Hoe moest dat verder. Ze was 19 jaar en het zag er naar uit dat zij haar verdere leven als ongehuwd moeder door zou moeten brengen. Enorm spijtig dat haar vriend haar al maanden geleden niet ten huwelijk had gevraagd. Dat had ze niet verwacht. Zij dacht dat als ze zou tekenen, hij wel zijn verantwoording zou nemen.

 

Het had niet zo mogen zijn. Geld om het kind ergens anders te krijgen, zoals toen gebruikelijk was, hadden haar ouders niet. Zij konden haar tijdens de zwangerschap ook niet ergens anders onderbrengen. Er was ook geen klooster en het kind ten vondeling leggen kon zij niet over haar hart verkrijgen. Haar ouders evenmin.

 

De baby werd half mei 1846 in het huis van haar ouders in Elkenrade geboren en kreeg de namen Willem Hendrik Gatzen, naar haar vader. Eerst werd het kind gedoopt, maar vreemd dat de pastoor in het doopboek schreef dat het kind Joannes Guilelmus heette, Latijn voor Jan Willem in plaats van Willem Hendrik. Was het een verborgen verwijzing naar de vader van het gedoopte kind? De vader zou dan Jan kunnen heten.
Na de kerkelijke viering liep haar vader naar het huis van de burgemeester en gaf het kind aan.

 

Opnieuw zwanger

Maria Gatzen bleef elf jaar ongehuwd moeder waarna zij opnieuw zwanger bleek te zijn. Het kind zou in de zomer van 1857 geboren worden. In die tijd kwam Jan Von Weersch in haar leven en deed wat hij (wellicht ook) eerder al had moeten doen. Maria en Jan trouwden op 19 februari 1857 in Wijlre en voor de kerk op 23 februari 1857. De ambtenaar van de Burgerlijke Stand schreef in de huwelijksakte dat de contracteerende echtgenooten voormeld verklaren te erkennen en wettigen hun kind met name Willem Hendrick Gatzen, geboren Wijlre de zeventiende Mei achttien hondert zes en veertig en al daar in de Registers van den Burgerlijken Stand ingeschreven onder nummer vijf en twintig der akte. Opmerkelijk dat de ambtenaar hun kind schreef, in plaats van haar kind.

 

Was Jan dan toch de vader van Willem Hendrik? Hierdoor kreeg Willem Hendrik de achternaam Von Weersch. Het gezinnetje woonde bij Jans broer Huub in Elkenrade.

 

Hun dochter Joanna Maria werd op 10 juli 1857 geboren en gedoopt. Deze namen kwamen al eeuwen in de familie en in de regio voor. Maar Jan heeft de geboorte van zijn dochter niet mee mogen maken. Hij overleed een dag na het kerkelijk huwelijk op 24 februari 1857 in het huis van zijn oudste broer Huub in Elkenrade. Hij werd slechts 35 jaar. Maria Gatzen zat na de geboorte van Joanna in juli nu met twee kinderen. Een van elf en een van 0 jaar en nog steeds geen man.

 

Eindelijk getrouwd

Na twee jaar kwam gelukkig voor haar een eind aan het leven zonder man toen Maria Gatzen in juni 1859 met Balthasar Blesers uit Gulpen trouwde. Hij accepteerde beide kinderen onder hun eigen naam Von Weersch. Het echtpaar kreeg tenslotte vijf kinderen. Maria Gatzen overleed in 1903.

Willem von weersch

Willem Hendrik

Willem Hendrik Von Weersch, zoon van Maria Gatzen, en waarschijnlijk Jan Von Weersch, had bij verschillende instanties verschillende namen.

 

De pastoor had hem als Jan Willem gedoopt. En deze naam werd later ook door zijn weduwe op zijn bidprentje gebruikt. Bij de gemeente heette hij Willem Hendrik. Soms Von Weersch, soms Van Weersch.

 

Willem groeide op in Elkenrade maar verhuisde naar Klimmen waar hij dienstknecht was. Hij had zich in het jaar dat hij 19 werd, gemeld bij de Nationale Militie voor de dienstplicht, maar werd hiervan vrijgesteld. Zijn vader was destijds ook dienstknecht geweest maar dan in Elkenrade bij het gezin van Jan Bergmans-Kleuters.

 

In Klimmen ontmoette hij Maria Hubertina Schillings waarmee hij in januari 1874 trouwde. Willem was 27 jaar en zij was 25 jaar. Zij trouwden vanuit de boerderij van haar ouders in Ransdaal, gemeente Klimmen. Twee maanden later werd hun eerst kind geboren, Maria Margaretha von Wersch vernoemd naar de oma van het kind Maria Margaretha L’Ortije.

 

Over het verdere leven van Willem is niet meer bekend dan dat hij in 1880 een lening voor ƒ 200 afsloot bij mejuffrouw Alexandrina von Sternbach uit Vaals. Haar vader was baron en kolonel. De lening werd aangegaan voor vijf jaar tegen 5% rente. Als onderpand stelde Willem en zijn zus Joanna twee stukken bouwland in Wittem.

 

Dit hadden zij een maand daarvoor uit de erfenis van hun opa en oma gekregen. Het werd op ƒ 440 geschat. Maar ja, Wittem ligt niet bij Ransdaal en om nou daar helemaal te gaan boeren zag hij niet zitten. Dus een lening afsluiten met dit land als onderpand was een slimme actie. Hadden ze toch voordeel van de erfenis. Willem tekende de leenovereenkomst met Weel lem van Weesh. Een half jaar later leende hij nogmaals ƒ 150 van haar en stelde uiteraard hetzelfde stuk bouwland in Wittem als onderpand. Hij tekende nu met W. Van Weesh en zijn zus met M. Van Wers.

Terugbetaling

Helaas overleed Willem twee weken voor de geboorte van hun vijfde kind in augustus 1884 en binnen de vijf jaar dat de lening afgelost moest zijn. Hij werd slechts 38 jaar en was tien jaar getrouwd geweest. Toch schreef zijn weduwe op het bidprentje van haar man dat hij Jan Willem van Wersch heette. De doopnamen die de pastoor destijds bij de geboorte van Willem had gegeven en ondanks dat Willem alle geboorteaktes van hun kinderen met W.H. Van Weersch tekende.

 

De lening van ƒ 350 moest echter wel inclusief 5% rente terugbetaald worden. Helaas had de weduwe Maria Schillings het geld niet. Ze kon toch al moeilijk rond komen met vijf jonge kinderen.

 

Mejuffrouw Josephina Alexandrina de Sternbach ging in augustus 1885 naar notaris Wintgens in verband met de akte van lening uit 1880. De deurwaarder was al enkele maanden eerder bij Maria Schillings tevergeefs geweest.
Beide percelen  op de Horens die door Willem als borg waren gesteld, waren nu voor de helft van haar en voor de helft van de minderjarige kinderen Anna Margaretha, Maria Catharina, Maria Johanna, Johannes Hubertus en Pieter Hubert van Wersch. 

Beide percelen moesten openbaar verkocht worden en zulks wegens nalatigheid van de schuldenaars Hubertina Schillings en hare kinderen in de betaling hunner schuld. De percelen werden per opbod openbaar aan Jan Jacob Schiffelers verkocht, rentenier in Wittem voor een totaal bedrag van ƒ 242,-

Joanna Maria Von Weersch

Willem had een zus die 11 jaar na hem geboren werd. Dat was Joanna Maria Von Weersch. Samen met haar broer tekende zij de akte van lening uit 1880 waarin zij en haar broer land in Wittem als onderpand stelden. Zij ondertekende de akte met Mina Von Wers. Vreemd genoeg had de notaris in de akte van geschreven dat zij Philomena heette. Dacht hij dat dat haar naam was?

Joanna trouwde op 24 november 1881 met Pieter Verhoeven uit het Brabantse Nuenen die als knecht in Mechelen werkte. De huwelijksakte tekende zij weer als Mina van Wers. Waarom zij deze naam gebruikte is onbekend. Deze is afgeleid van Wilhelmina en als Anna Maria Wilhelmina stond zij onder andere in het Bevolkingsregister genoemd.

Tien dagen voor haar huwelijk kreeg zij als Wilhelmina van Weersch een doodgeboren kindje. Pieter Verhoeven was bij zijn huwelijk 25, Joanna was 24 jaar en was dienstmeid. Omdat haar vader overleden was, tekende haar moeder met M Gatzen.

Daarna kreeg het echtpaar nog twaalf kinderen. Niet allemaal in Elkenrade want het gezin verhuisde in april 1889 naar Haaren bij Laurensberg. Hier overleed Joanna in 1922, 66 jaar oud en Pieter in 1924.

error: