Gertrude werd zesde kind in het gezin van de Heerlense winkelier Willem Van Wersch, wonende aan de Dorpstraat (nu Pancratiusplein) in 1869 geboren. Zij bracht het grootste deel van haar leven door als dame de compagnie ook wel gouvernante en gezelschapsdame genoemd. Veel tijd bracht zij door op kasteel Eijsden in Zuid-Limburg bij de adellijke families d’Outremont en De Geloes. Ze was op latere leeftijd een fragiele, zeer precieuse dame die steeds Frans sprak en onvermoeibaar de “politesse” hooghield, schreef haar nicht Cara van Wersch later. Ze had belangstelling voor historie, literatuur en andere culturele zaken. Op haar bidprentje stond dan ook: na een deugdzaam leven overleden, vond zij veel steun bij God in de Heilige Communie en was een grote vereerster van de Heilige Maagd Maria.
1899
Gertrude van Wersch had onderstaand bewijs van goed gedrag nodig voor haar werk als gouvernante of dame de compagnie op kasteel Eijsden bij de adellijke families d’Outremont en De Geloes. die ook kastelen in België hadden.
Het document is ondertekend door burgemeester De Hesselle van Heerlen. Hoewel beiden uit Zuid Limburg kwamen, was de voertaal toen in 1899, zoals je aan deze brief ziet, Duits.
Vertaald luidt de brief:
Heerlen, den 31 december 1899
LS
De burgemeester van Heerlen verklaart graag dat juffrouw Gertrude van Wersch uit een goede koopmansfamilie komt. Jammer genoeg werd de familie van Wersch-Vijgen door veel ongeluk getroffen,. De overleden heer van Wersch was een beschaafde heer die door iedereen zeer geacht werd, Zijn echtgenote was de beste moeder die alles voor de haren opofferde.
De kinderen kregen een voortreffelijke opvoeding. Het ouderlijk huis wordt door de broer van juffr. Getr. van Wersch bewoond. Hij is ook koopman, De familie heeft in Holland een goede naam.
De burgemeester van Heerlen.
Ch. de Hesselle.
Gertrude werd in 1869 in Heerlen geboren en was 30 jaar toen deze brief geschreven werd. Haar vader Jan Anton Willem van Wersch was in 1889 overleden en haar moeder Maria Vijgen in 1893. Vader had eerst een glazenierswinkel en later een verfzaak. Zij woonden aan de Dorpstraat in Heerlen. Na het overlijden van haar vader, woonde de oudste zoon August, in het pand. Wat later begon die een eigen bedrijf aan de Bongerd in Heerlen.
Gertrude zou niet trouwen. Altijd was haar leven in dienst van anderen geweest, meestal in dienst van de Belgische adel. Zij overleed in 1954, 85 jaar oud.
1907-1909
In 1907 (inmiddels 37 jaar) woonde zij in bij haar oudere zus Angelina *1862 en haar man Wetzels. Gertrude was toen al gouvernante. Zij kwam toen vanuit Haarlem naar Roermond en vertrok in november 1907 weer naar Haarlem. Op 1 juli 1908 kwam zij weer bij haar zus en zwager in Roermond om op 4 januari 1909 weer naar Haarlem te vertrekken.
1926
Gertrude van Wersch en links meester Coenegracht tussen de leerlingen van St. Luc de Liège bij de ingang van kasteel Eijsden in Zuid Limburg waar zij gouvernante en gezelschapsdame was.
Graaf René de Geloes, burgemeester van Eijsden, erfde het kasteel van zijn vader die in 1875 overleden was. In 1880 trouwde hij met gravin Blanche de Launay. Hun dochter Marie de Geloes trouwde in 1902 met graaf Marcel de Liederkerk de Pailhe. Zij overleed in 1956 en hij overleed 1931. Hun zoon graaf Rasse de Liederkere de Pailhe werd in 1943, 40 jaar oud, door de Duitsers gefusilleerd. Hij was getrouwd met gravin Elisabeth de Lichtervelde. Hun zoon zag in 1935 het licht.
1932
In 1932 was Gertrude (bij het kruisje) ook aanwezig bij de bruiloft van gravin Solange Vilain XIII met Jules de Meeuws d’Argenteuil. De foto is op kasteel Wissekerken in Kruibeke, onder Antwerpen, gemaakt. Het kasteel van de familie Vilain XIII.
Wanneer het was is onbekend maar Gertrude, schreef haar nicht Cara van Wersch, woonde na kasteel Eijsden nog twee jaar op kasteel Vierset in België. Cara schreef op de folderfoto dat hier de familie Vilain XIV, ook wel XIIII, woonde. Cara ging met hun dochter naar de Katholieke Sociale School voor vrouwen in Brussel. Cara vertaalde dat School voor Maatschappelijk Werk. Gertrude vond het kasteel maar niets vergeleken met Eijsden.
Zij schreef er in 1992 ook nog op dat hier Tai Chi Chuan werd gegeven.
Opvallend aan deze foto is dat hij gedraaid is afgedrukt. Als je nu aan de waterkant staat met links het kasteel, dan is dat linkerdakraampje pas aan de andere kant van het gebouw te zien.
Adressen
1880: van Heerlen naar Luik,
1886: van Heerlen naar Vahlberg bij Tiehhum of Tiehlum, 160 km van Heerlen,
1891: Weer in Heerlen,
1892: van Heerlen naar Chateau Renault Tichburg,
1907: van Haarlem naar Roermond en weer naar Haarlem,
1943: Zij woonde al enkele jaren op Mariënwaard bij Maastricht. Maar welk huis? Er stonden drie huizen op het landgoed, waaronder nu Vaeshartelt.
1954: Haar overlijden in het ziekenhuis van Kerkrade. Op haar bidprentje stond dat zij na deugdzaam leven overleden was en veel steun vond bij God in de Heilige Communie. Zij was een grote vereerster van de Heilige Maagd Maria.
Gertrude bleef haar leven vrijgezel. In haar jonge jaren had zij wel een Duitse onderwijzer leren kennen waar ze voor voelde. Die was echter protestant en zij katholiek. Dus dat mocht niet.
1944
Op 12 juni 1944 schreef zij een brief aan haar nicht Cara van Wersch, waarin zij onder meer over het overlijden van haar broer Edmond schreef, maar ook over haar andere familieleden. Klik hier.
Deze foto is in 1922 in het kasteelpark van Eijsden gemaakt. Cara was 9 jaar oud. Na het overlijden van Gertrude in 1954, schreef haar nichtje Cara, inmiddels 42 jaar oud, aan haar broer:
Zoals je weet was ik zeer met haar bevriend en onderhield ik, tot aan haar dood, een briefwisseling met haar. Als kind bracht ik iedere eerste zondag van de maand op kasteel Eijsden door, van mijn achtste tot mijn dertiende jaar, en ook in menige grote vacantie placht ik er een tiental dagen door te brengen. Ik heb de familie dus goed gekend.
Klik hier voor Gertrude van Wersch in de Heerlense Tak.