Winkelier Willem van Wersch, geboren in 1872, was de enige zoon van Jan Anton Willem die niet de verf inging terwijl zijn vier andere broers allemaal die richting op gegaan waren. Willem was onder meer horlogemaker. Net als zijn broer Ferd, was hij lid van de vrijwillige brandweer van Heerlen. In het boek Van blusemmer tot schuimkanon over de vrijwillige brandweer van Heerlen in de periode 1862 tot 1984 stond over hem de volgende regels:
Op 8 april 1908 werd de vrijwillige brandweer van Heerlen opgericht en werd W. van Wersch benoemd tot onder-voorzitter. Hij voldeed aan alle gestelde voorwaarden te weten een onbesproken gedrag en inwoner van Heerlen te zijn, lichamelijk geschikt en niet ouder dan 40 jaar.
Foto: Winkelier Willem van Wersch had zijn winkel aan de Veemarkt in Heerlen voordat de oude Stadsschouwburg daar gebouwd werd. In 1893 verkocht hij naast horloges ook sigaren. In september 1898 werd de Veemarkt omgedoopt tot Wilhelminaplein. Dit was ter ere van de troonsbestijging van koningin Wilhelmina. De Stadsschouwburg werd hotel De Bie en daarna hotel de Gouden Leeuw.
In de deuropening op de foto staat zijn oudste dochter Anna Maria Elisabeth (Lieske) van Wersch, geboren Heerlen Veemarkt 18 juli 1898, overleden Heerlen Ziekenhuis 22 juni 1955.
Zijn eerste vrouw, Anna Havenith, overleed al in 1900, 25 jaar oud. Hij trouwde twee jaar later met haar zus, Maria Havenith, die in 1931 overleed, slechts 53 jaar oud. Willem overleed in 1918, 45 jaar oud. Hij was 14 jaar met Maria getrouwd geweest.
Naast dat winkelier Willem van Wersch horlogemaker was en zijn vrouw de winkel in sigaren dreef, werkte hij vanaf 1909 bij de gemeente Heerlen als ambtenaar. Eerst als deurwaarder en enige tijd gecombineerd met gemeentebode. Zijn traktement als bode werd een keer verhoogd naar van ƒ 250 naar ƒ 350 omdat hij doet goed zijn best doet. Ook werd in de gemeenteraad voorgesteld of hij wellicht een fiets zou kunnen krijgen. Dat werd afgewezen.
Zijn eervol ontslag als deurwaarder was in 1915 en juli 1916 was de benoeming tot de allereerste marktmeester van Heerlen tegen een wedde van ƒ 300,- per jaar. In 1917 werd hij wegens ziekte te werk gesteld op de administratie van de gemeente. De nieuwe gemeentebode werd de heer H. Stolman uit Heerlen.
Ontwikkeling
Als winkelier Willem van Wersch ging hij ook verder. In 1903 voegde hij een galvanische inrichting toe voor het verzilveren en vergulden van sieraden. Via een advertentie in 1908 bood hij zijn winkelhuis per 1 december 1908 te huur aan aan het Wilhelminaplein. Zelf verhuisden zij naar de Schaesbergerweg 97, ook in Heerlen.
Eind 1903 stelde hij zich kandidaat voor het bestuur van de R.K. Volksbond Heerlen en werd met vier anderen gekozen. Onder de Volksbond viel bv ook de Metaalbewerkingsvereeniging. In dec 1904 moest Willem statutair aftreden. Hij was tweede secretaris. Eind december 1904 werd hij herkozen.
1903
Op 11 mei 1907 gingen broer en zus Joseph Havenith, schilder uit Heerlen en Sophie Havenith, winkeljuffrouw te Brussel. samen met hun zwager Willem van Wersch, horlogemaker uit Heerlen, weduwnaar van Maria Havenith en hertrouwd met Elisabeth Havenith, in eigen naam en als voogd over Maria Elisabeth van Wersch naar de notaris. Zij verklaarden ƒ 300 schuldig te zijn aan de weleerwaarde heer Joseph Reijnarts, rector in Welten Heerlen. Als borg stelden zij huizen met tuin en bouwland onder Heerlen alles bij elkaar 1 ha, 7 are en 40 centiaren groot.
1904
Op 14 maart 1904 werd bij de notaris in Heerlen een register van voorlopige aangiften van publieke verkopingen van roerend goed opgemaakt. De reden was dat op 20 februari 1904 de ongehuwde Maria Catharina Havenith, 30 jaar oud in Heerlen overleden was. Zij was de zus van de vrouw(en) van Willem van Wersch.
Aanwezig waren:
1. Willem van Wersch horloger in Heerlen, gehuwd met Elisabeth Havenith en als vader van Anna Maria Elisabeth van Wersch,
2. Johan Peter Joseph Havenith uit Heerlen. Hij was op 20 november 1876 in Aken geboren zoon van Johann Peter (Peter) Havenith en Anna Elisabeth Johnen. Joseph is overleden op 10 februari 1951 in Heerlen, 74 jaar oud.
3. Sophia Havenith uit Brussel. Zij was op 11 april 1872 in Aken geboren. In Brussel was zij huishoudster. Zij bleef ongehuwd. Hoe het verder met haar liep is (nu nog) onbekend.
Zij verkochten aan de Schaesbergerweg in Heerlen per opbod het volgende roerend goed onder de volgende bedingingen
1: de goederen zijn direct na toewijzing voor rekening van de koper,
2: de verkopers staan niet in voor gebreken aan de verkochte goederen,
3: de betaling gebeurt op het kantoor van de notaris,
4: van posten tot ƒ 5 direct bij toewijzing plus 6% aan kosten,
5: bij posten boven de ƒ 5 moet er in ieder geval voor 1 oktober a.s. betaald worden plus 12½% voor kosten,
6: als je voor een ander koopt, moet je je wel aan deze voorwaarden houden,
7: Ieder koper moet borg stellen.
Achter het artikel staat de opbrengst in guldens en/of centen
1: ketel 1,10
| 30: porcelein 0,20 31: porcelein 0,50 32: porcelein: 0,10 33: glas 0,75 34: glas 0,20 35: glas 0,20 36: glas 0,45 37: glas 0,15 38: glas 0,40 39: baar 0,15 40; glas: 0,10 41: lamp 0,30 42: platen: 0,50 43: beelden: 0,20 44: beelden 0,30 45: mand: 0,25 46: pullen, 010 47: baar: 0,25 48: schaaf 020 49: revolver: 0,25 50: beelden, 1,10 51: spiegel, 0,65 52: schilderij 0,70 53: schilderij 0,80 54: schilderij, 0,40 55: schilderij 0,50 56: schilderij: 0,50 57: schilderij 1,60 58: schilderij 1,20 59: schilderij 0,65 | 60: schilderij 0,35 61: schilderij 0,65 62: schilderij 0,10 63: gordijnen 0,80 64: gordijnen 0.80 65: gordijnen 0.80 66: kapstok, 0.10 67: kapstok, 0,45 68: wasplank, 0,20 69: wasplank: 0,15 70: getuig, 0.20 71: getuig 0,40 72: getuig 0,40 73: getuig: 0,20 74: getuig, 0,30 75: prullen 0,10 76: manden 0,25 77: standaard, 2.00 78: ketel 1,90 79: kuip 0,80 80: baar 0,40 81: baar 0,20 82: vijf stoelen, 3.00 83: stoel, 0,45 84: drie stoelen 1,80 85: zaag 0.70 86: bascule, 0.30 87: steen 1,50 88: korf 0,70 89: bank 1,00 | 90: stoof 1,30
|
De totale opbrengst was ƒ 259,90.
bron: Historisch Centrum Limburg Heerlen116-2.21-579.
1913
Op 21 oktober 1913 gingen Willem van Wersch, gemeentebode uit Heerlen, weduwnaar van Anna Maria Gertrud Havenith, en echtgenoot van Johanna Elisabeth Havenith, in eigen naam en als vader-voogd over Anna Maria Elisabeth van Wersch en als gemachtigde van Sophia Havenith, huishoudster in Brussel en Joseph Havenith, schilder in Heerlen. Zij verkochten aan Hendrikus Engelbertus van Balkom, koperslager in Heerlen, getrouwd met Johanna Elisabeth Leontina Zellissen, in Heerlen een gedeelte van een perceel bouwterrein langs de Schaesbergerweg groot 3 are, 10 centiaren. De verkopers konden via een hypothecaire overeenkomst niet bewijzen dat het stuk van hen was. Van Balkom betaalde voor het bouwterrein ƒ 525 en de verkopers kregen dat direct betaald..
De ambtenaren van de gemeente Heerlen in 1914.
Bij de rode pijl staat Marie Hubert Willem (roepnaam Willem) van Wersch, geboren in 1872.
Staand: van links naar rechts: Schobben, schrijver, Hochstenbach, ambtenaar van de burgerlijke stand, Stappers, adjunct commies, De Feber, bevolkingsagent, Eussen, adjunct commies, Schoolmeesters, ambtenaar, Van Wersch, bode, Spelthan, schrijver.
Zittend van links naar rechts: Gorissen, klerk, Hens, hoofdcommies, Grootjans, gemeentesecretaris, Smits, adjunct commies, Van Gurp, commies..
Burgemeester en wethouders van Heerlen
Overwegende, dat moet worden voorzien in de betrekking van marktmeester dezer gemeente:
Gelet op de bepalingen der Gemeentewet en van het raadsbesluit dde 21 April 1911
besluiten:
I: te benoemen tot marktmeester dezer gemeente MARIA HUBERT WILLEM VAN WERSCH, geboren te HEERLEN, den 25 Juli 1872, gemeente-bode alhier, op eene wedde van ƒ 300,- ’s jaars.
II. Te bepalen, dat deze benoeming geacht wordt te zijn ingegaan op 1 Januari 1915;
III. Den pensioensgrondslag voorloopig vast te stellen op ƒ. 300,-
Afschrift dezes te zenden aan de hoofden der 1ste en 2de Afdeeling ter Secretarie ter kennisname benevens afschrift op zegel aan den belanghebbende om hem te strekken tot akte van aanstelling.
Aldus gedaan ter vergadering van 11 Juli 1916.
bron: Archief Rijckheyt, Heerlen
Drie van de negen kinderen van Willem en Maria van Wersch-Havenith
- Lor, Mariëtte en Marietje van Wersch
Jozef Hubert Laurent (Lor) (1907-1969) was electricien. Hij voorzag de eerste boerderijen in Limburg van electriciteit. Zijn hobby was belichter van de Heerlense schouwburg. - Mariëtte (Hubertina Jozefina Mariëtte) de jongste dochter (1917-?)
- Hubertina Wilhelmina Maria (Marietje) (1905-1941)
Lieske werd uit het eerste huwelijk geboren. De andere twee uit het tweede huwelijk.
Foto van Willem van Wersch met zijn gezin
Frans (1904),
vader Willem,
moeder Maria Havenith,
Lor (1907),
Jac (1910),
Mariëtte (1917),
Lieske (1898),
Bertha (1908),
Marietje (1905).
Sociaal leven
Twee broers van Willem: Ferd en Edmond waren zeer actief in het sociale verenigingsleven van Heerlen. Willem was minder actief. In 1902 vierde onder leiding van Edmond de gymnastiekvereniging Coriovallum grote successen. Tijdens een van die wedstrijden kon Edmond er niet bij zijn en liet zich vertegenwoordigen door zijn broer Willem. Coriovallum won in Mariadorf vier eerste prijzen. Die prijzen stonden daarna in de etalage van Willem aan het Wilhelminaplein. Enkele jaren daarna werd Willem secretaris van de gymnastiekvereniging en kort daarna voorzitter. Tijdens de internationale gymnastiekwedstrijd in Keulen won Corriovallum de eerste prijs Een woord van lof mag zeker niet onthouden worden aan den energieken directeur W. van Wersch.
Bij zijn overlijden in 1918 schreef de Limburger Koerier: Na een langdurige ongesteldheid overleed gisteren alhier dhr. W. Van Wersch oud-gemeentebode en marktmeester. R.I.P.
Zijn weduwe plaatste drie weken later een dank- je-wel advertentie waarin zij het gemeentebestuur dankte: de ambtenaren en politie van Heerlen, de Vrijwillige Landstorm Compagnie, de Vrijwillige Brandweer en de leden der Aartsbroederschap van de H. Familie.
In 1939 schreef de krant over de historie van Heerlen: Tenslotte de onmisbare gemeentebode v. Wersch, die een belangrijke rol in de Heerlense samenleving vervulde.
Klik hier voor Willem van Wersch in de Heerlense Tak.