Genealogische website Warsage

tekening

vanwerschkappen gebruik

De Vanwerschkappen werden onder andere in de vijftiger tot zeventiger jaren van de 20e eeuw in de Europese mijnbouw gebruikt. Het zijn een soort scharnieren van gietstaal om snel ondersteuning te geven aan het plafond in een steenkolenmijn. Het voorste deel van de Vanwerschkap wordt met het achterste deel door een pen strak verbonden. Daarna kan de mijnwerker onder bescherming een stijl of stempel onder de top van het voorste deel zetten. De Vanwerschkap, die tussen 800 en 1250 mm versteld kunnen worden,  zie je op de bovenste afbeelding links op de voorgrond liggen. Dit deel wordt op de stijl (rechts op deze afbeelding) gezet.De stijl is het rechtop staande gedeelte, de liggende delen zijn de platten. Een Vanwerschkap is een stuk metaal dat bestaat uit beweegbare delen. Elk van de delen kan in een andere hoek vastgezet worden op een ander deel, waardoor de oneffenheden van het plafond gevolgd worden

Deze uitvinding verving de tot op dat moment veel gebruikte houten steunbalken. Op het plaatje is een deel van de kap te zien dat in een hoek van 90 graden naar beneden hangt. Dit deel kan dus door middel van de pen die eraan hangt, in iedere willekeurige hoek gezet worden. In het Deutsches Museum in München kun je vandaag de dag een originele Vanwerschkap met stijl zien. De vernieuwing kwam en eerst werden de stijlen door stalen inschuifbare stijlen vervangen. Daarna werden de platten door stalen elementen vervangen.Dit werden kappen genoemd. De Vanwerschkap was een slimme mogelijkheid om aansluitend op een ondersteunde kap de volgende kap m.b.v. spieën de kap met behulp van pennen, tegen het dak te drukken om het vallen van loshangend gesteente te voorkomen. Wanneer de kolen zijn weggeschaafd wordt de kolentransporteur (de trapo) verder geschoven en een stijl onder de vrijhangende kap geplaatst.

vanwerschkappeOud-mijnwerker, Harry van der Heijden mailde onderstaande informatie over deze kappen:

 

De Vanwerschkappen.
Het woord Kap is mogelijk een benaming uit de bouwkunde. Het is een constructie die in de bouwkunde dient tot ondersteuning van hellende dakvlakken.
In de mijnbouw werden voorheen bij de houten uitbouw de houten staanders (in vakterm: de stijlen) met elkaar verbonden met de helft van een in langsrichting doorgezaagde dennenboom. Dit werd een plat genoemd.

 

De uitvinding werd met behulp van de Amerikanen door Ludwig Vanwersch na de Tweede Wereldoorlog gedaan. Hij was een zoon van Kaspar Vanwersch. Samen met zijn broers Aloys en Peter begon Ludwig als eerste met het ontwikkelen van deze kappen. De broers waren al vroeg aan het uitvinden. Hun eerste patent voor ondersteuning  in de mijnbouw kwam al  op 30 april 1939, maar werd pas op 24 februari 1944 bekend gemaakt. Zij bleven hun uitvinding door ontwikkelen waardoor er op 8 juli 1949 het eerste patent op de Vanwerschkappen kwam en er zouden er nog zo’n 180 volgen. De broers waren continu bezig de kappen aan het verbeteren.  Soms kreeg Ludwig alleen een patent op zijn naam, dan was het Aloys en soms Ludwig en Peter samen.

 

Peter en Aloys kregen in mei 1939 een gezamenlijk patent op een Transportstuhl für Abbaustossfördermittel.

boek-peterPeter had nog tijd over om een roman te schrijven: Söhne der Schwarzen Erde. Dit boek, zei zijn familie later, was een soort autobiografie. Het was een boek over de mijnwerkers.

 

Korte inhoud:
Door een instorting werden vele mijnwerkers ingesloten. Ook de bedrijfsleider werd door een stuk rots getroffen en zelfs zo erg dat hij nooit meer de mijn in kon. Een adellijke vrouw was verliefd op de bedrijfsleider maar dat mocht niet.
Ook wordt er verteld over een ongeluk dat zich daadwerkelijk in Alsdorf in de jaren twintig afspeelde.

 

Behalve de genoemde drie broers, was er ook nog Wilhelm. Wilhelm had geen zin om mijnwerker te worden. Hij zei dat hij een vrij man wilde zijn en niet in zo’n donkere gang wilde werken om daarna naar zo’n mijnwerkershuisje te gaan. Hij zag dat niet zitten. Hij leerde vervolgens voor schoenmaker en begon een eenmanszaak in leren riemen. Hij maakte 1,5 maand lang riemen en ging daarna vijf maanden het verkooppad op. Zijn zakenadres was Kambachstrasse 18, Kinzweiler, 518 Eschweiler. Fabrikation Riemen Willy van Wersch.

vanwerschkappen-catalogusDe Vanwerschkappen werden onder andere gemaakt door de firma Wanheim in Duisburg. De Nederlandse importeur was Nedeximpo uit Amsterdam. Wanheim gaf een brochure (links) over de Vanwerschkappen uit. Ook Mahlscheid Maschinen-und Appartenbau uit Essen vervaardigden ze. Zoals hierboven stond verbeterden de broers Vanwersch hun ontwerp regelmatig. In de brochure staan dan ook diverse modellen. Klik voor de  catalogus over de Vanwerschkappen.

 

In 1962 werd er in Engeland onderzoek gedaan naar de ongelukken die met de Vanwerschkappen gebeurden: Investigation into accidents occurring as a result of ejection of wedges from Vanwersch Bars: wedge ejection tests on joints of bars concerned, on unused bars, and on modified wedges; mechanical strength tests:
Vertaling:  onderzoek naar ongevallen ten gevolge van het uitwerpen van wiggen uit Vanwersch Bars: wiguitstootproeven op de verbindingen van de betrokken staven, op ongebruikte staven en op gewijzigde wiggen; mechanische sterkteproeven.

 

Op 13 maart 1964 was er in de Groesfaen Colliery mijn in Glamorgan in Wales een niet dodelijk ongeluk doordat er een wig wegschoot van de Vanwerschkappen.

Aloys
Franz

Aloys en zijn oudere broer Franz voetbalden in hun jeugdjaren 1910 bij SV Germania Mariadorf, de voorloper van Alemania Mariadorf, opgericht in 1916. Een van de medeoprichters was een Van Wersch.

 

Achterste rij van links naar rechts: Leo Warrimont (Scheidsrechter), Aloys van Wersch, Josef Quadflieg, Herman Knops, Willi Hoven, Franz van Wersch, onbekende, Peter Carduck.


Eerste rij vanaf links: Heinrich Gandelheid (knielend), Matthias Königs, Heinrich Esser, Willi Schaffrath, Peter Frauenkron (knielend).

Aloys van Wersch

Na de oorlog kreeg Aloys te maken met het Nederlandse Beheersinstituut die zijn pensioen en invaliditeitsuitkering beheerde omdat hij verdacht was van Duitse sympathieën tijdens de oorlog. Klik hier voor de briefwisseling.

Anno Nu

kreuzweg bottropDe Vanwersch-Kappen die in de mijnbouw gebruikt werden om de gangen te stutten, hebben nu natuurlijk geen functie meer. Hoewel? In Bottrop, tussen Duisburg en Dortmund, is een moderne mijnwerkerskruisweg gemaakt. De kruisweg bestaat uit staties die uit onderdelen bestaan die in of voor de mijnen gebruikt werden. Bij Statie 5 maakte de kunstenaar gebruik van de Van Wersch-Kappen.

 

Klik hier voor hun website.

Klik hier voor Aloys van Wersch in de Losse Takken 3.
Klik hier voor Peter van Wersch in de Losse Takken 3.
Klik hier voor Ludwig van Wersch in de Losse Takken 3..

error: