In het najaar 1882 kwam een aantal heren uit Simpelveld bij elkaar omdat zij in Simpelveld een muziekgezelschap Sint Caecilia wilde beginnen. Het waren de heren
– Pieter Joseph Dobbelstein, gemeenteontvanger tot eind 1892,
– Johannes Adolf Engelen, molenaar,
– Willem Meentz, bierbrouwer,
– Pieter Thomassen, rentenier en leraar Veeartsenijschool (1847-1906),
– Karel Tychon, graanhandelaar, overleden in 1886,
– Lodewijk Houbiers, die burgemeester werd na Jan Lodewijk van Wersch, overleed in 1928. Hij was de zwager van de net genoemde Pieter Thomassen en zou later schoonvader van Jacques van Wersch (drankenhandelaar) worden. Jacques van Wersch trouwde namelijk diens dochter Maria Hubertina Leonie (Leonie) Houbiers, dochter van Lodewijk Houbiers en Helena Angelina Thomassen,
– Hub van Wersch en zijn neef
– Jan Lodewijk van Wersch burgemeester.
Deze mannen legden geld bij elkaar en trokken in januari 1883 naar Maastricht waar zij voor ƒ. 567,- twintig instrumenten voor de nog op te richten harmonie kochten. De eerste keer dat ze volledig en muzikaal bij een kwamen was in het najaar van 1883. Zodoende geldt dit jaar als oprichtingsjaar. In 1884 kwam Max van Wersch, zoon van de net genoemde Hub van Wersch, als secretaris bij het bestuur.
Statuten
De statuten van de vereniging van augustus 1885 werden in oktober 1885 koninklijk goedgekeurd. Het eerste punt in deze statuten was de doelstelling: de bevordering der toonkunst. En dat voor de duur van 29 jaar. Dat de harmonie inmiddels 135 jaar bestaat hadden de heren toen niet kunnen bevroeden. De eerste voorzitter, toen nog president genoemd, was Pieter Thomassen, de vice-president werd Karel Tychon, in de statuten staat Ch. Tychon en de penningmeester werd Willem Meentz.
Als directeur, zoals de dirigent toen genoemd werd, werd Peter J. Keulartz uit Spekholzerheide aangetrokken. De directeur, stond in de statuten, leidt de vergadering die minstens een keer per week plaats dient te vinden. Deze vergaderingen tot het houden van muziekale oefeningenheten tegenwoordig repetities en moesten minstens drie uur duren. Was je afwezig dan betaalde je tien cent boete en bij de tweede keer afwezig betaalde je twintig cent boete.
De statuten vermeldden verder dat de harmonie drie verplichte concerten per jaar moest verzorgen: tijdens de zomerkermis, tijdens de najaarskermis en op nieuwjaarsdag. De directeur kreeg een traktement.
Het was de leden verboden om na afloop van de concerten ergens anders te gaan spelen, hetzij individueel of met een groepje. Deden ze dat wel dan was de boete ƒ. 1,-
Louis van Wersch (Johannes Lodovicus Hubertus van Wersch 1827-1912) was tussen 1875 en 1905 burgemeester van Simpelveld. Hij was daarnaast landbouwer. Hij was de neef van medeoprichter Hub van Wersch (is Johan Stefan Hubertus van Wersch 1825-1904). Hun vaders waren broers. Hub begon als landbouwer in Simpelveld en woonde in de Irmstraat. In 1865 was hij tot aan zijn overlijden herbergier aan de kerk. In het oprichtingsjaar van St. Caecilia in 1882 was hij 57 jaar. Hij was de vader van onder meer Max, Jos, met de bijnaam Jupke, en Leo die ook actief waren in de harmonie.
Eerste voorzitter
De heer Thomassen werd de eerste voorzitter van de nieuwe vereniging die Sint Caecilia ging heten. Sint Caecilia was immers de patrones van de muzikanten. Dit omdat zij altijd met een orgel wordt afgebeeld.
Vandaar dat zang- en muziekgezelschappen Caecilia als haar patrones hebben. Vele fanfares en harmonieën werden naar haar genoemd. En dit alles komt door een verkeerde vertaling die ook in de Gouden Legenden uit de 15e eeuw opgenomen werd. Al in de eerste regels wordt verhaald hoe het orgel speelde en zij zong. In de tijd dat deze legende zich afgespeeld zou hebben bestond het orgel niet. Historisch gezien werd Caecilia pas in de 15e/16e eeuw er mee afgebeeld. De oorspronkelijk Latijnse tekst luidt: cantantibus organis met andere woorden terwijl de instrumenten klonken. Zo werd zij in verband met het orgel gebracht en daardoor de patrones van de muziek. Die eerste regels van haar legende luidden:
Toen zij verloofd was met een jongeman die Valerianus heette en de dag van de bruiloft bepaald was, trok zij over haar naakte lichaam een haren kleed aan met gouden gewaden daar overheen. Toen ze daar op het orgel speelde zong zij in haar hart tot de Heer en zei: “Heer, mijn hart en mijn lichaam moeten onbevlekt blijven zodat ik mij niet hoef te schamen.”
In 1885 telden de vereniging 35 gewone leden (lees: muzikanten) en 40 ereleden (lees: mensen die de vereniging financieel steunden). Iedere week betaalden de gewone leden een bijdrage van zes tot twaalf cent voor het instrumentenfonds.
De directeur
De tweede dirigent, of toen genoemd directeur, werd in 1889 de achttienjarige Jos van Wersch, zoon van Hub, een van de oprichters van Sint Caecilia. Jos/Jupke zorgde voor uitbreiding van de harmonie, schreef zelf ook muziek als Simpelvelder Feestmarsen de Revolutie der Muzikanten. Hij pakte de organisatie breder aan dan alleen Simpelveld. Hij speelde vele instrumenten als viool, piano, klarinet, ocarina. Hij had les gehad van de Heerlense musicus Charles Hennen.
Op 22 januari 1893 was er een concert door de harmonie waarvoor de opbrengst voor de armen was. De krant schreef over de toen over de 21-jarige Jupke: Den ijverigen en bekwamen directeur, den heer Jos. van Wersch, mogen wij een woord van lof niet onthouden. In nauwelijks anderhalf jaar, dat hij als zoodanig fungeert, heeft hij ons gezelschap tot die hoogte weten te brengen waarop het zich thans bevindt.
Tijdens de kermis in Simpelveld was er ook een groot concert van de Koninklijke Harmoniegezelschap St. Caecilia onder directie van de Heer Joseph Van Wersch op maandag 23 October 1893.
Een van de stukken die zij speelden was het door Jupke geschreven: Jeunesse Dorée, pas redoublé. Er werden die avond twaalf stukken gespeeld, entree was ƒ 0,29, en de aanvang om 06.00 uur ’s avonds.
Met Pinksteren 1895 wilde de harmonie een groot internationaal feest in Simpelveld organiseren. Wegens de hoge kosten daarvan schreef zij een brief aan B&W met daarin de voor die tijd normaal taalgebruik: Zij nemen daarom de eerbiedige vrijheid zich tot U te wenden met het beleefde verzoek, dat het U moge behagen, dit feest onder Uwer bescherming te nemen en door Uw college op te luisteren.En zij vroeg om een subsidie van ƒ. 50,- Zij vertrouwen te meer, dat het U moge behagen hun deze ondersteuning uit de gemeentekas te verleenen.
Als extra argumentatie wees zij erop dat het de middenstand ten goede zou komen, maar ook dat de vereniging iedere winter een concert voor de armen gaf.
De brief was ondertekend door het bestuur inmiddels bestaand uit Willem Hubert Damp (1845-1912 en caféhouder), Max Van Wersch, Pieter Joseph Muyrers (1870-1947 houtzager). Zijn dochter trouwde in 1922 met Jan Wijnen waardoor het huidige bedrijf Muyrers-Wijnen ontstond. Verder ondertekenden ook Jos. van Wersch en J. Kerff.
1: 1893. Foto op het schoolplein genomen ter ere van het tienjarig bestaan. Links van de voorzitter, de man met de hoge hoed, staat Max van Wersch met de klarinet. Rechts van de voorzitter staat dirigent Jupke van Wersch. 1e rij: nn, nn, Jos Bindels (vaandeldrager), Laur. Haambuckers (vaandeldrager), nn, nn. 2e rij: Jos Janssen (trombone), Jos Bauman (trombone), Joh. Kerff (piston),J. W. Kerff (bügel), Joh. Luja (bügel), G. Wierts, M. Jöbses (klarinet), H. Jöbses (klarinet), Leo van Wersch (piston),, 3e rij: W. Bogman (bestuurslid), Piet Weijers (tuba), H. Hellenbrand, Joep Kerff (tuba), Max van Wersch (klarinet), W.H.Dampe, (voorzitter met de hoge hoed) Jupke van Wersch (dirigent), Pierre Muyers (tenorhoorn), Willem Bosten (tenorhoorn) 4e rij: nn.nn. H. Bogman (klarinet), Piet Schreurs (grote trom), W. Frings (tromdrager), Jos. Kleinen (kleine trom), H. Duyzings (klarinet), Fons Hellenbrand (klarinet), nn, In de school werd geoefend totdat het lokaal bij Van Wersch in 1906 klaar was. Bron: verzamelde werken van Hub van Wersch, uitgave Limburger.nl/mijnboek
2: 1894. Ter ere van de kermis werd een groot concert gegeven in de zaal van de Heer H. van Wersch. Hij was secretaris in het bestuur van e harmonie. Entree was 29 cent.
3:1903
4: 1913. De Simpelveldse Baanvereniging. Nederland vierde honderd jaar onafhankelijkheid. De harmonie loopt voorop. Rechts het nog niet verbouwde pand van bierbrouwer Meens. Er lopen alleen mannen in de optocht mee. Voorop het vaandel van de harmonie. Rechts ernaast loopt Jupke met zijn dirigentenstok.
5: 1916. Jupke van Wersch zit in het midden op de voorste rij zonder instrument. Hij was de directeur (= dirigent)
6: 1924. Jupke van Wersch is de linkerman met zijn armen over elkaar.
7: 1926. Voorzitter Jupke van Wersch, met pochet, zit onder het vaandel. Op de grond zit Hub van Wersch. En helemaal linksachter is Leike van Wersch.
Voorzitter: J van Wersch
Dirigent: Waltmans (op de foto rechts naast Jupke),
Klarinet: G. Wierts, M. van Wersch, H. van Wersch, A. Jansen,
Piston: Fr. Blezer, C. Bonton, H. Bonten
Bugel: H. Heuts, H. Bonten,?
Alto: H. Vleugels, G. Bischoff, H.v.d. Weijer,
Trombone: J. Jansen, A. Hodenius,
Tuba: J. Lemmens, J. Vleugels, A. Eipelaar,
Mi-b bas: L. van Wersch,
Si-b bas: H. Jansen,
Kleine trom: L. Hamers,
Grote trom: H. Vleugels,
Vaandeldrager: G. Hustin.
(info betreffende deze bezetting: Heemkundevereniging de Bongard.
8: 1933. Oad Zumpelveld schreef dat deze foto bij hun 50-jarig bestaan genomen is op de binnenplaats van het zusterklooster.
9: 1933
10: 1949. In het boek Oad Zumpelveld staat dat de harmonie uniforme petten droeg. In 1958 zou de dorpsgemeenschap uniformen aanbieden die in 1975 werden vernieuwd. Deze foto werd achter de zaal van Van Wersch gemaakt. Naast het vaandel staat Leike en op achterste rij links naast de militair staat Maxime van Wersch, de uitbater van de zaal.
Einde tijdperk
De medaille links is een herinnering aan de festival der Kon. Harmonie St. Caecilia bij haar 25 jarig bestaan, Simpelveld op 12 juli 1908.
Vanaf 1905 repeteerde de harmonie voortaan in de nieuwe zaal van hotel Van Wersch aan de kerk. Jupke van Wersch bleef 35 jaar verbonden aan Sint Caecilia tot 1925. Bij het 25-jarig bestaan in 1908 van de harmonie werd onder zijn leiding een groot feest gehouden waarbij vele andere muziekgezelschappen bij aanwezig waren. Het ging ook goed met de harmonie, dat bleek wel uit het politiebericht uit 1915 toen de verenigingskas van de penningmeester gestolen werd. De kas, stond erbij, was goed gevuld.
De Koninklijke Harmonie St. Caecilia te Simpelveld zette in 1920 een advertentie in de krant waarin ze om een Muziek-Directeur vroeg. Sollicitanten konden zich bij de secretaris H. Frijns uit de Kloosterstraat hun brief sturen. Blijkbaar wilde Jupke of de harmonie iets anders? Hij bleef in ieder geval tot en met 1923 directeur.
Bij zijn overlijden in 1932 werd gememoreerd dat hij vanaf 1888 onafgebroken met hart en ziel aan de vereniging gehecht was. Zo groot was zijn verdienste dat in het gouden jubileumjaar 1933 over hem het volgende werd gezegd: Met buitengewone begaafdheid en aangeboren muziektalent dirigeerde hij over de leden en werd door zijn vriendelijkheid en offervaardigheid, zijn opgewektheid en gezonde humor met recht de ziel van de vereniging genoemd.
Als cadeau bij het gouden bestaan gaven de ere-leden de harmonie een nieuw vaandel dat op 24 mei 1933 gewijd werd. Jupke zelf werd vereerd met een inscriptie op zijn dirigentenstok. Dit stokje is vandaag de dag nog steeds in het familiebezit.
Tussen 1922 en 1923 was Joh. Schroeders de nieuwe directeur, medio 1923 kwam dhr. Janssen uit Meerssen tot en met augustus 1924 en in september 1924 solliciteerde de heer A.J. Schmeelen uit Spekholzerheide en onderwijzer naar aanleiding van een vacature in de krant naar de functie van directeur en werd in oktober aangenomen. Kortom de dirigenten volgden elkaar in een korte tijd op.
Dat was geen gelukkig periode voor de Koninklijke Harmonie St. Caecilia. Pas toen Ch. Waltmans uit Terwinselen in april 1925 kwam, was er weer rust. Hij bleef tot 1934 toen het dirigentenstokje overgenomen werd door Th. Heins uit Heerlen tot en met 1937 met een onderbreking van een jaar waarin F. Hollanders uit Spekholzerheide dirigent was. Heins kwam na de oorlog weer terug als dirigent en wilde op eigen verzoek in 1952 vertrekken maar bleef uiteindelijk tot en met 1958 directeur.
Stevige band
Hoe sterk de harmonie Sint Caecilia met de familie Van Wersch betrokken was bleek wel in 1944 toen Leo van Wersch, de zoon van oprichter Hub van Wersch, overleed. Hoewel de Duitse bezetter alle muziek verboden had, trok de harmonie, met de instrumenten onder hun jassen, naar het kerkhof waar zij hem muzikaal uitgeleide deed. De krant schreef later, bij het 100-jarig bestaan dat Noonk Lejke het grote voorbeeld voor tientallen jonge muzikanten was. Deze Leo van Wersch (1873-1944) was sinds 1893 aan Sint Caecilia verbonden, als zowel muzikant als begeleider van de jeugdige muzikanten. Ieder winteravond, en dat jarenlang, zat hij in de bakkerij met zijn jeugdige pupillen te oefenen. Wanneer ze hun best gedaan hadden, kregen ze van der “Nonk” de nodige koekjes. Als er geen “leerjongens” waren zat Leo muziekpartituren uit en over te schrijven.
Theo Heins, dirigent vanaf 1934, schreef bij het veertigjarig jubileum van Leike een gedicht dat in de feestgids bij het 65-jarig bestaan in 1948 nogmaals werd afgedrukt:
Heilwensch aan dhr. Leo van Wersch, ter gelegenheid van zijn veertigjarig lidmaatschap der Kon. Harmonie „Sint Caecilia”.
Reeds als kind
Trouwe vriend
Ontstroomden toneken
Uw tromboneken.
Volwassen dan
Een flinke man
Schonkt gij uw gunst
Der muziekkunst.
Geheel Uw hart
Met volle kracht
Hebt ge gegeven
Tot hooger streven.
Onzer Harmonie
Zoete melodie
Mocht ge bewaren
Deez’ veertig jaren.
Heil dan „Nonk” Leo
Jubel thans vriend Leo
Van ganscher harte blij
Nog vele jaar erbij.
Simpelveld, 25 Mei ’33. Th. H.
1948
In 1948 bestond de Harmonie 65 jaar. En weer kwam er een feestgids. Houbiers, Engelen en Heins schreven een stukje voor de gids.
In deze uitgave stond ook een foto van de jubilarissen:
Jos Vleugels , 27 jaar lid, E. Vleugels, 28 jaar, G. Wierts 55 jaar, H. Hamers, 35 jaar, Max van Wersch, 29 jaar en Leike van Wersch 28 jaar lid.
Meer Stamgenoten
Max van Wersch (1858-1935), broer van Jupke en Leo, speelde klarinet in de harmonie en Leo (1873-1944) speelde piston, ook wel kornet genoemd. Vanaf 1928 was Max van Wersch gekozen tot penningmeester van de harmonie. Leo kwam in 1935 in het bestuur.
Maxime, petekind van Max, blies daarna de eerste partij op de klarinet.
Deze Maxime, de zoon van Jupke, nam het hotel met feestzaal en de bakkerij van z’n vader over. In 1940 was hij nog tot onder-directeur van de harmonie gekozen. Hij gaf prioriteit aan het hotel en de bakkerij waardoor de zaal langzaamaan minder interessant werd voor de harmonie.
Daarom besloot de harmonie in 1954 naar de feestzaal van Jos Frijns aan de Marktstraat over te stappen. Jarenlang vierde de harmonie hun zomerfeesten op het feestterrein achter het hotel Van Wersch waarbij kinderen konden zaklopen of mastklimmen. Door deze muzikale bijeenkomsten kwamen vele muzikale verenigingen naar Simpelveld.
In maart 1949 werd ook de zoon van Jupke, Leo van Wersch uit de Irmstraat in het bestuur gekozen. Hij werd ook Leike genoemd en in 1952 als bestuurslid herbenoemd. Hij speelde tuba. Tussen 1929 en 1936 behaalde Leo ieder jaar hiermee de eerste prijs tijdens muziekwedstrijden en in 1937 de tweede prijs bij het Internationale Solistenconcours in Valkenburg in de supérieure afdeeling.
In december 1932 haalde Leike weer de eerste prijs in de beste klasse op het grote concours voor muziek en zang, solo’s, duo’s, kwartetten en dubbelkwartetten, gehouden op 4 Dec, uitgeschreven door de harmonie “Excelsior”, Nijswiller. Vandaar dat het Limburgsch Dagblad schreef: Deze laatste solist is van de 3e afd. tot en met de Superieure afd. op iedere muziekwedstrijd telkens bekroond geworden met een 1ste prijs. Voorwaar een prachtige prestatie voor zoo’n jeugdig muzikant. Moge de harmonie St. Caecilia nog meerdere zulke flinke leden krijgen. Leo was toen 29 jaar.
Ook Hubert, de broer van Leike speelde naast de klarinet de tuba. En net als zijn broer haalde hij prijzen. Tijdens de muziekwedstrijden van Valkenburg in november 1930 won hij met zijn tuba de derde prijs. Hij was een van de drie jongsten. Hubert was toen 13 jaar.
In 1933 werd het 50-jarig jubileum gevierd. klik hier voor de krantenkop.
Sint Caecilia en Van Wersch in het kort
Oprichter Hub van Wersch (klarinet), neef van medeoprichter Louis van Wersch (instrument?) kreeg onder meer Max (penningmeester, klarinet), Jupke, (Jos, dirigent) en Leo (noonk Leike, jeugdbegeleider, piston, ook wel kornet genoemd).
Jupke kreeg onder meer Leike (= Leo 1903-1976 die de tuba bespeelde) en Maxime (1906-1977) (klarinet) en Hubert (1917-2007, tuba en klarinet).
Drie zonen van oprichter Hub’s oudste dochter, Anna Maria Hubertina van Wersch, getrouwd met Cornel Jöbses, Hub, Max en Pierre, speelden ook in de harmonie.
Bronnen: Op zoek naar de voorvaderen, deel 5, Oud-Zumpelveld, Archief van de Koninklijke Harmonie Sint Caecilia, Delpher , www.warsage.nl/ Wikipedia /