Jan Leonard Van Wersch werd in november 1857 in Kerkrade geboren. In 1888 trouwde hij in Valkenburg met Maria Catharina Habets waarna zij in naar Kohlscheid verhuisden. Zowel toen hij in dienst moest als bij zijn huwelijk was hij, zoals zovelen, slotsmid.
Omdat hij zaken in Nederland deed, maar in Duitsland woonde, moest hij een nationaliteitsbewijs aanvragen. Die kreeg hij in juni 1888 en was 1 jaar geldig. Hiervoor betaalde hij ƒ 1,35. Zo ook in juli 1889. Nu moest hij ƒ 0.60 betalen. In juli 1890 verhuisden zij naar Bleijerheide. Bij de geboorte van dochter Maria was vader slotsmid. Pas in 1895 bij de geboorte van Hubert was hij winkelier.
Op 27 september 1899 leende
Johannes Leonardus Van Wersch, koopman en winkelier in Kerkrade, van mevrouw Emerence Lambinon, rentenierster en weduwe van Eduard Quaedvlieg die in Valkenburg woonde, ƒ 4000. Terug te betalen in vier jaarlijkse termijnen van elk ƒ 1000. De eerste keer was 1 oktober 1900 de vervaldatum, de tweede 1 oktober 1901 enz. Tevens ieder jaar 3% rente te betalen.
Als onderpand stelde Leonard gebouwen met aanhorigheden en erf in de Nieuwstraat in Bleijerheide.
Met dat geld kocht Leonard bij een openbare verkoop het huis van zijn ouders voor ƒ 5400. Hij was winkelier in Bleijerheide.
De openbare verkoop bracht ƒ 6.964,30 op. Ieder kind 1/9 deel.
Twee jaar later kocht hij van mijnwerker Johan Vincent Koonen uit Groot-Nulland bouwland gelegen aan de Bleijerheiderweg voor ƒ 180. Die hij cash betaalde. Koonen had dit stuk in 1892 geërfd.
In 1905 kocht hij van Jan Willem Hubert Habets, aannemer van publieke werken wonend in Hulsberg drie huizen, met erven, schuren, werkplaats en bouwland gelegen in Kokeleveld Kerkrade voor ƒ 9000.
Bij zijn overlijden in 1918 was hij 60 jaar oud en nog steeds winkelier in de Pannesheiderstraat 6 Kerkrade.
In januari 1917 gingen enkele mannen (bakker Jean Koullen, boekhouder Victor Hannöver en doctor Henk Verhagen, leraar Rolduc) met getekende toestemmingen van 74 mannen en negen vrouwen naar notaris Nijst in Kerkrade waar zij de NV Boek- Courant- en Handelsdrukkerij De Zuid-Limburger oprichtten.
Het doel van deze nieuwe Naamloze Vennootschap was:
doel 1: Het uitgeven van het Nieuws- en Advertentieblad,
doel 2: De exploitatie van een boek- en handelsdrukkerij,
doel 3: Het oprichten van een winkel in boeken, brochures, papier en aanverwante artikelen.
Het startkapitaal van de krant die voornamelijk in de regio Kerkrade zou verschijnen, was ƒ 50.000. De NV werd opgericht voor de duur van dertig jaar. Twee van de 86 initiatiefnemers waren de broers Leonard (1857-1918) en Mathijs van Wersch (1859-1924) uit Kerkrade. Beiden waren winkeliers in Kerkrade, Leo was slotsmid en Mathijs had een levensmiddelenwinkel.
Zij hadden geen originele naam gekozen, want eind 1800 verscheen er enkele jaren lang in Maastricht ook een krant met de naam Zuid-Limburger.
Leonard en Mathijs adverteerden echter vrijwel niet in de mede door hen opgerichte krant. Eind 1916 plaatste Leonard wel een Gelukkig Nieuwjaar advertentie met Pannesheiderstraat 6 als adres van zijn winkel.
Alleen Edmond van Wersch uit Heerlen adverteerde zeer regelmatig in de krant.
In 1944 verscheen inmiddels de 26e jaargang van De Zuid-Limburger, hetgeen dus betekende dat de krant voor het eerst in 1919 verscheen. De krant kostte in 1944 5 cent. De NV had nog steeds dezelfde naambeschrijving.
Het blad verscheen echter al sinds augustus 1916 in Kerkrade. De concurrent Het Centrum publiceerde in augustus 1916: In Kerkrade verschijnt sinds enige weeken een nieuw Katholiek weekblad. Het wordt uitgegeven door de onlangs opgerichte Naaml. Vennootschap De Zuid-Limburger. Vanaf november 1916 verscheen de krant drie keer per week.
Tot in de vijftiger jaren was “De Zuid” de enige boekhandel en de enige commerciële drukkerij in Kerkrade. Het bedrijf zat aan de Hoofdstraat. De krant heeft een belangrijke sociale rol gespeeld in de Kerkraadse gemeenschap, onder meer ook tijdens WOII.
In de jaren 60 werd de krant opgekocht door De Limburger die er een gratis huis-aan-huisblad van maakte. Op 1 januari 2010 fuseert het blad met zusterblad De Trompetter. Het nieuwe blad verschijnt onder de samengestelde naam De Trompetter/De Zuid-Limburger. (bron: Wikiperdia).
Opvallend is dat de zoon van Mathijs, Herman van Wersch (1895-1973), van jongs af aan betrokken geweest was bij de Zuid-Limburger. Hij heeft er tientallen jaren de administratie gevoerd van het hele bedrijf en is er gepensioneerd als procuratiehouder. Hij staat rechts naast de vrouw op onderstaande foto. En de zoon van Herman, ook Herman van Wersch genaamd, leverde later tekstuele bijdragen.
Foto: De directie en personeel van de Zuid-Limburger bij een bedrijfsjubileum.
Naast de geestelijke Verhagen staat rechts de toenmalige redacteur Bekman. Hij werd in juni 1934 aangesteld en kwam als redacteur van de Gooische Post uit Hilversum. Hij volgde A. van Oorschot op. Tussen 1934 en 1945 was Bekman redacteur-administrateur. In februari 1945 ging hij naar de krant Herrijzend Nederland.
Er waren meer banden met Stamgenoten. In mei 1925 won aannemer Van Wersch uit Kerkrade de aanbesteding voor de bouw van de zetterij, drukkerij en andere gebouwen van de NV. de Zuid-Limburger voor de rekening van ƒ 23.800.
bron: diverse kranten en Herman van Wersch.
Klik hier voor Leonard en Mathijs van Wersch in de Kerkraadse Tak.
Winsumer Zalf
Als winkelier adverteerde Leo van Wersch uit Bleijerheide, getrouwd met Maria Habets, in de Limburger Koerier met huismiddeltjes tegen allerlei ziekten. In 1895 was dat bij de hoest. Gebruikt DROP uit de blikken Trommel van N. Kater & Co Groningen. Hij adverteerde niet zelf maar met tientallen andere winkeliers.
Leo overleed in 1918, waarna zijn weduwe de winkel voorzette. In 1919 en 1920 adverteerde zij, ook weer met diverse andere regionale winkeliers, met Winsumer Zalf.
Deze zalf was tegen alle zweren, steenpuisten, negenoogen (= meerdere steenpuisten op één plek), bloedvinnen (= rode plekjes op de huid), likdoorns en wratten, verouderde wonden, gezwellen, open beenen, fijt, ring-, baard- en dauwworm, zwerende borsten, brand- en andere wonden, allerlei zweren en gezwellen, winterhanden en wintervoeten. Per bus ƒ 0,75 of een grotere bus ƒ 1,35.
Volgens de advertentie, geïnitieerd door de maker Jacob de Vries uit Winsum, werd dit middel door apothekers, drogisterijen en winkeliers verkocht.
Wat was dat voor een zalf?
De Vereniging tegen Kwakzalverij was fel gekant tegen dit product en had het al in 1916 laten onderzoeken. Het bestond, schreef zij, uit Venetiaansche terpentijn en geel was.
De hierboven genoemde Jacob de Vries (1843-1934) uit Winsum was hier slager en begon al rond 1908 met het maken van deze zalf. Wellicht gebruikte hij dierlijk vet.
Aangezien er klachten over de vele advertenties kwamen, onderzocht in oktober 1939 de Commissie van Controle op de Aanprijzing van geneesmiddelen en geneeswijzen vele van dit soort middeltjes Zij hadden toen besloten dat na vooraf ingestelde controle op de samenstelling, werd thans aan de hand der desbetreffende rapporten van de deskundigen besloten tegen reclame voor de navolgende preparaten geen bezwaar te maken, waaronder dus Winsumer zalf.
Nog in 1948 werd er mee geadverteerd.
Klik hier voor Leo van Wersch in de Kerkraadse Tak.